Καλώς ήρθες Οκτώβρη

Ο Στρατής Τσίρκας σήμερα

Ο Στρατής Τσίρκας σήμερα. Η σημασία της μετεμφυλιακής λογοτεχνίας για
τις μετά το Πολυτεχνείο γενιές
Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, 5 Οκτωβρίου 2011, 19:00-21:00

Εκατό χρόνια συμπληρώθηκαν φέτος από τη γέννηση του Στρατή Τσίρκα στο Κάιρο. Ο συγγραφέας των Ακυβέρνητων Πολιτειών και της Χαμένης Άνοιξηςπαραμένει, στη συνείδηση του κοινού και της κριτικής, ένα πολύ μεγάλο μέγεθος για το σύγχρονο ελληνικό μυθιστόρημα. Θα καταφέρει να διατηρήσει αυτή τη θέση και στο μέλλον; Ποια η σχέση των πολύ νεότερων γενεών με τη λογοτεχνία που γέννησαν το κομμουνιστικό κίνημα, η Αντίσταση, ο Εμφύλιος, η διάσπαση του ΚΚΕ; Ποια είναι τα στοιχεία εκείνα που μπορούν να συνδέσουν έναν συγγραφέα και διανοούμενο όπως ο Τσίρκας, που γαλουχήθηκε στους κόλπους της Αριστεράς αλλά και συγκρούστηκε με το ΚΚΕ, με τις μεταπολιτευτικές γενιές της σύγχρονης κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας, του ευρώ και του Ίντερνετ;

Ομιλητές
Γιάννης Παπαθεοδώρου: Επίκουρος Καθηγητής νεοελληνικής φιλολογίας στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
Μίλτος Πεχλιβάνος: Καθηγητής Νεοελληνικών Σπουδών στο Freie Universität του Βερολίνου
Μαρία Τοπάλη: Ποιήτρια και μεταφράστρια
Συντονιστής
Μανώλης Πιμπλής: Δημοσιογράφος

H sophie_jam αναρωτιέται 1

Πως μπορεί να γίνει κάποιος μέλος της ΕΛΟΣΥΛ ;

Γιατί δεν υπάρχει καμία πληροφορία στο internet;

εκτός από αυτό το blog που δε λέει και τίποτα

http://elosyl2000.blogspot.com/

Μαθήματα Δημιουργικής Γραφής

Πριν κάποιους μήνες, βρέθηκα στη Θεσσαλονίκη με φουλ καύσωνα για την ορκωμοσία της φίλης μου Αικατερίνης που πήρε το πτυχίο της στη Νομική. Εκεί είχαμε μαζευτεί φίλοι και γνωστοί, κάποιους από τους οποίους είχα και χρόνια να τους δω. Πάνω στην κουβέντα, τι κάνεις, που είσαι, πως περνάς, πως άλλαξες, που χάθηκες κλπ, ήρθε η συζήτηση και στο μεταπτυχιακό που κάνω στη Φλώρινα.

Ακούς Κώστα, η Σοφία κάνει το μεταπτυχιακό που θέλεις να κάνεις κι εσύ, του λέει ο κοινός μας γνωστός κι αφού μας συστήνει, ανοίγουμε μια μικρή κουβεντούλα περί του θέματος. Εδώ στην Ελλάδα το κάνεις , με ρωτάει ο τύπος κι αφού του εξηγώ τι και πως, με σνομπ ύφος, μου απαντάει πως εκείνος θέλει να πάει για αντίστοιχες σπουδές στην Αγγλία. Για την σνομπαρία δεν τον αδικώ, έχουμε μάθει και ίσως κι έτσι να είναι, πως οτιδήποτε ξένο και ειδικά στην εκπαίδευση είναι καλύτερο. Και καλά θα κάνεις, του λέω, απλά για μένα η γλώσσα και ειδικά σε αυτό το αντικείμενο παίζει μεγάλο ρόλο, οπότε δεν ξέρω κατά πόσο θα μπορούσα και θα ήθελα να ασχοληθώ με κάτι τέτοιο στο εξωτερικό.

Γλώσσα τώρααα, ποιος την μαμεί, μου λέει ο τυπάς. Εγώ τις τεχνικές θέλω να μάθω, δεν με ενδιαφέρει η γλώσσα. Με αυτή τη δήλωση ήδη είχα ξενερώσει και έκοψα την όποια "επικοινωνία" μαζί του. Κάποιος που θέλει να ασχοληθεί με τη συγγραφή  και δεν τον ενδιαφέρει η γλώσσα για μένα είναι άκυρος.

Ωραία τεχνικές, καλές είναι δε λέω αλλά μπορείς να τις μάθεις και μέσα σε δυο σεμινάρια ή να πας σε ιδιωτική σχολή ή ακόμα-ακόμα να στρώσεις τον κώλο σου κάτω να ψάξεις στο ιντερνετ και σε βιβλία και να τις βρεις. Αφού λοιπόν αυτό μπορείς να το κάνεις και μόνος σου γιατί να τρέχεις και να δίνεις λεφτά σε μεταπτυχιακά εντός και εκτός Ελλάδας ειδικά σε τέτοιους καιρός; Ας το ξεκαθαρίσουμε, για να το κάνεις αυτό σημαίνει είτε ότι έχεις πάρει υποτροφία πρώτον , είτε ότι το γουστάρεις με τα χίλια δεύτερον ή τρίτον και βασικότερο, έχεις την οικονομική δυνατότητα να το κάνεις(ακριβό σπορ). Ας υποθέσουμε ότι κάποιος έχει όλα ή κάτι από τα παραπάνω. Τι θα του προσφέρουν αυτές οι σπουδές; Άχρηστες; Όχι, αλλά ούτε και χρηστικές! Δεν θα βγεις δηλαδή στην αγορά εργασίας και θα τους λες, κοιτάχτε έχω και μεταπτυχιακό στη δημιουργική γραφή και θα τρέχουν σαν παλαβοί για να μην χάσουνε το κελεπούρι, άρα ας το ξεκαθαρίσουμε για ακόμα μια φορά, το κάνεις γιατί έχεις τρέλα στο κεφάλι και ταλέντο στο γράψιμο.

Γιατί και εκείνη η άγια μέρα να έρθει που θα δεις το βιβλιαράκι σου τυπωμένο και αξιωθείς να πάρεις χίλια βραβεία και επαίνους και καλές κριτικές ή γίνεις Μαντά ή Δημουλίδου και βγαίνεις στη Μενεγάκη και πουλάς αβέρτα στις νοικοκυρές βιβλία. Πόσοι είναι αυτοί που διαβάζουν στην Ελλάδα και με το 8% των κερδών που δικαιούσαι ως νέος, εδώ που τα λέμε και ως παλιός συγγραφέας, πότε να κάνεις απόσβεση; Οι φιλοδοξίες σε κάνουν να πετάς και η πραγματικότητα σε προσγειώνει. Πάρε εσύ ένα μεταπτυχιακό στη δημιουργική γραφή,  φτάσε στο σημείο να γράψεις το αριστούργημα και όσο γι αυτή τη ζωή και το πώς θα ζήσεις, ας είναι καλά τα ελληνικά εστιατόρια στο εξωτερικό. Μπορείς να πλύνεις πολλά πιάτα εκεί έξω.

Οπότε καλά τα λέει ο φίλος μας, ας πάει στο εξωτερικό. Όχι ότι εκεί είναι καλύτερα τα πράγματα, απλά αν γίνεις Steven King , μπορεί κάποτε να φτάσεις να δικαιούσαι το 20% των κερδών. Άντε να σε δω όμως να γράφεις στα αγγλικά ή σε όποια άλλη γλώσσα θες δικέ μου. Αυτό προϋποθέτει είτε ότι είσαι δίγλωσσος, τρίγλωσσος και πάει λέγοντας , οπότε πάω πάσο, είτε ότι ζεις τριάντα χρόνια έξω και η γλώσσα κυλάει μέσα σου. Λένε πως για να γράψεις καλά, πρέπει να γράφεις στη γλώσσα που ονειρεύεσαι. Το να γράψεις σα να γράφεις έκθεση για το Proficiency  ή για να ρίξεις καμία αλλοδαπή γκόμενα, δε μετράει. Δεν είναι λογοτεχνία αυτό. Αν και μερικοί για να πηδήξουν γράφουν ποίηση.

Όσο για μένα, μπαίνω στο δεύτερο και τελευταίο έτος και πρέπει γρήγορα να πάρω αποφάσεις και κατευθύνσεις για τη διπλωματική μου. Τι έμαθα μέχρι τώρα; Η αλήθεια είναι ότι ξεστραβώθηκα, ότι μορφώθηκα, έκανα φίλους, κι έφαγα απίστευτο κρύο στη Φλώρινα αλλά και κάτι θεσπέσια κεμπάμπ. Επίσης έχω σπάσει το ατομικό μου ρεκόρ σε ανάγνωση λογοτεχνικών βιβλίων αφού σε λιγότερο από χρόνο έχω φτάσει τα 35, αν και πρέπει να φτάσω τα 70 γιατί θα περάσω από ανάκριση. Δεν κάνω πλάκα είναι κι αυτή μια υποχρεωτική διαδικασία για να στο δώσουν το ρημάδι το χαρτί! Έγινα σίγουρα καλύτερη αναγνώστρια, καθώς πια αναγνωρίζω και αναλύω, ύφος, γλώσσα, τεχνικές με την πρώτη ματιά (λέμε τώρα!!) Αυτό μερικές φορές μπορεί  να είναι μαλακία γιατί χάνεις τη μαγεία του ανίδεου αλλά βρίσκεις μια άλλη γιατί ως παιδευμένος πια στο αντικείμενο καταλαβαίνεις και ανακαλύπτεις πράγματα, που πριν απλά έλεγες"Τι γράφει ο παπάρας τώρα!"  

Πολλοί μπορεί να έρχονται πιστεύοντας ότι θα μπουν στο κύκλωμα και θα γνωρίσουν άτομα του σιναφιού αλλά αυτό είναι και λίγο μύθος. Ναι  κάνεις απίστευτες γνωριμίες και έχεις πολλές ευκαιρίες αλλά όλο αυτό είναι στο χέρι του καθένα πως θα το διαχειριστεί. Οι δημόσιες σχέσεις είναι δημόσιες σχέσεις κι αν δεν ξέρεις εσύ να πλασάρεις το έργο σου και τον εαυτό σου(δες εμένα) τι να σου κάνουν κι αυτοί οι καημένοι; Άσε που πιστεύω ότι αυτό, όποιος ήταν να το κάνει θα το είχε κάνει ήδη και εκτός μεταπτυχιακού.

Συμπέρασμα. Όλα τα παραπάνω μπορείς να τα κάνεις και μόνος σου. Σίγουρα θα σου πάρει χρόνια και χρόνια πιθανόν και λιγότερα χρήματα, οι γνώσεις και οι πληροφορίες δεν θα είναι τόσο μαζικές και συσσωρευμένες αλλά δεν χάθηκε και ο κόσμος βρε αδερφέ. Να θυμάσαι πάντα πως καλό συγγραφέα δε σε κάνουν τα master αλλά η πένα σου. Ζήσε, γράψε, διάβασε, ταξίδεψε, αφουγκράσου κι αν μπορείς τώρα κάνε και σπουδές τέχνης του λόγου. Εγώ τις έκανα και θα τις ξαναέκανα.   

Τόσο σολ...

Δε διαλέγεις τους καιρούς

Αφήνεσαι κι όπου σε πάει ο ρους

Με αγώνες ατομικούς

Να αποτρέψεις το δήθεν αναπότρεπτο

Μπορείς (;)

Που πήγε τελικά η χαρά της

Ζωής ;

Νιώθω τόσο κλειδωμένη

Τόσο λα.

Τόσο σολ.

Τόσο μόνη.
                   σ.χ

Τελειωμ.

Οι κόρες των σχιστών ματιών της κοιτάζουν  το κενό. Τα πλούσια-πυκνά-κυματιστά μαλλιά της αχτένιστα. Υποφέρει με τα χέρια στο πρόσωπο. Ψελλίζει. Που πήγαν τα βήματα στους δρόμους και τα γέλια; Αδειάζουν οι ψυχές μας σαν τα μαγαζιά, πηδάνε από τον τέταρτο κι αυτοκτονούν. Αναμνήσεις βημάτων και μια σιωπή που έπαψε να είναι προστατευτική. Μυαλό που έχασε την ισορροπία του. Κολλάει τα ασπρουλιάρικα χέρια της στα πλήκτρα , λέξεις που αγγίζουν τις δικές της εμπειρίες , τις δικές σου. Η σκιά του μυαλού της, μεγαλύτερη από εκείνη, την σκεπάζει. Νύχτα υγρή με μυρωδιές σουσαμοκούλουρου που φέρνει λιγούρα. Η ζωή στην πιο σκληρή της έκφανση. Περπατάει με μπανιστιρτζήδες στο πλάι κι εκείνος ο νεαρός με την κοπέλα από πάνω του. Πιο γρήγορα καλέ μου. Συνέχισε. Τόλμησε. Για να υπάρχει ζωή.

Η πίστη στον εαυτό της είχε συντριβεί πριν απ’ την ώρα της. Συσσωρευμένα τα δημιουργήματα της, τα κρύβει από τον εαυτό της. Αυτοακυρώνεται τίποτα πριν και απολύτως τίποτα μετά. Είχε ένα μεγάλο μέλλον πίσω της , μετήλθε ποικίλα επαγγέλματα και το αύριο χιλιόμετρα μπροστά της από κλειστές εξώπορτες.

Εγκλωβισμ.

Μπουχτισμ.

Αγανακτισμ.

Θυμωμ.

Βαλτωμ.

Πικραμ.

Σαλεμ.

Κουρασμ.

Κατακερματισμ.

Απελπισμ.

Ακυρωμ.

Διαλυμ.

Φοβισμ.

Κλειδωμ.

Τρομοκρατημ.

Απογοητευμ.

Τελειωμ.  

En el principio

En el principio

Si he perdido la vida, el tiempo, todo
lo que tirι, como un anillo, al agua,
si he perdido la voz en la maleza,
me queda la palabra.

Si he sufrido la sed, el hambre, todo
lo que era mνo y resultσ ser nada,
si he segado las sombras en silencio,
me queda la palabra.

Si abrν los labios para ver el rostro
puro y terrible de mi patria,
si abrν los labios hasta desgarrαrmelos,
me queda la palabra.

Καταρχήν

Blas de Otero (μετάφραση: Β. Λαλιώτης)

Αν έχω χάσει τη ζωή, το χρόνο, όλα
όσα έριξα, σαν δαχτυλίδι στο νερό,
αν έχω χάσει τη φωνή μες στ’ αγριόχορτα,
μου απομένει η λέξη.

Αν έχω υποφέρει για τη δίψα, την πείνα, κι όλα
όσα ήταν δικά μου και κατάντησα ένα τίποτα,
αν έχω θερίσει τις σκιές στα σιωπηλά,
μου απομένει η λέξη.

Αν άνοιξα τα χείλη για να δω το πρόσωπο
το τρομερό και το καθάριο της πατρίδας μου,
αν άνοιξα τα χείλη μέχρι να τα σκίσω,
μου απομένει η λέξη.