Μαθαίνεται η υψηλή σκέψη;

George Steiner, Δέκα (πιθανοί) λόγοι για τη μελαγχολία της σκέψης, μτφ. Σεραφείμ Βελέντζας, Scripta, 2007, σ.73-5

Μαθαίνεται η υψηλή σκέψη; Διδάσκεται; Η εκγύμναση και η εξάσκηση μπορεί να δυναμώσουν τη μνήμη. Τεχνικές διαλογισμού μπορεί να δώσουν βάθος στη συγκέντρωση του νου, στα χρονικά διαστήματα εσωτερικότητας και αυτοσυγκέντρωσης. Σε ορισμένες ανατολικές και μυστικιστικές παραδόσεις, στον βουδισμό λόγου χάρη, αυτή η πειθαρχία μπορεί να οδηγήσει σε σχεδόν απίστευτο βαθμό αφαίρεσης και έντασης[…]

Το να εμποδίζουμε τα παιδιά να μαθαίνουν μέσω αποστήθισης σημαίνει ότι φροντίζουμε να ατροφήσουν, ίσως μονίμως, οι μύες του μυαλού. Οπότε, όσον αφορά τις εγκεφαλικές δεξιότητες, την ανεπτυγμένη δεκτικότητα και την ερμηνεία, υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορεί να ενισχυθούν και να εμπλουτιστούν με τη διδασκαλία και την πρακτική εξάσκηση.
Όσο γνωρίζουμε, όμως, δεν υπάρχει παιδαγωγικό κλειδί για τη δημιουργικότητα.

Η καινοτόμος, η μεταμορφωτική σκέψη, τόσο στις τέχνες όσο και στις επιστήμες, τόσο στη φιλοσοφία όσο και στην πολιτική θεωρία, μοιάζει να γεννιέται από «προσκρούσεις», από κβαντικά άλματα στη γωνία επαφής μεταξύ υποσυνειδήτου και συνειδητού, μεταξύ του τυπικού και του οργανικού σ’ ένα παιχνίδι και μια «ηλεκτρική» τέχνη ψυχοσωματικών φορέων, που ως επί το πλείστον είναι απρόσιτοι τόσο για τη βούλησή μας όσο και για την κατανόησή μας.

Τα βοηθητικά μέσα μπορούν να διδαχτούν- η μουσική σημειογραφία, η σύνταξη και η μετρική, ο μαθηματικός συμβολισμός και οι συμβάσεις, η ανάμειξη χρωστικών ουσιών. Η μεταμορφωτική όμως χρήση αυτών των μέσων με στόχο νέες διαμορφώσεις του νοήματος και νέες χαρτογραφήσεις των ανθρώπινων δυνατοτήτων, με στόχο μια vita nuova της πίστης και του αισθήματος, δεν μπορεί ούτε να προβλεφθεί ούτε να θεσμοθετηθεί. Δεν υπάρχει δημοκρατία για την ιδιοφυία, μόνο μια τρομερή αδικία κι ένα θανάσιμο βάρος. Οι λίγοι, όπως είπε ο Χαίλντερλιν, είναι αναγκασμένοι να πιάνουν τον κεραυνό με γυμνά χέρια.

Αυτή η ανισορροπία, μαζί με τις συνέπειές της, η έλλειψη προσαρμογής της μεγάλης σκέψης και της δημιουργικότητας στα ιδανικά της κοινωνικής δικαιοσύνης είναι μια ένατη πηγή μελαγχολίας.

hey bobby marley

sometimes i dream about reality

sometimes i feel so gone

sometimes i dream about a wild wild world

sometimes i feel so lonesome

hey bobby marley

sing something good to me

this world go crazy

it's an emergency

tonight

i dream about fraternity

tonight i said: one day!

one day my dreams will be reality

like bobby said to me

hey bobby marley

Πήγαινε -έλα Φλώρινα

ΚΤΕΛ Λάρισας.Περιμένω αμέριμνη το διερχόμενο λεωφορείο από Αθήνα για Φλώρινα.Ένας κύριος με πλησιάζει και μου λέει.

Κοπελιά πας Φλώρινα;
Ναι, του λέω.
Η ανιψιά μου ξέχασε τις μπότες της και ξέρεις εσύ εκεί έχει κρύο, δεν γίνεται χωρίς μπότες. Μπορείς να τις πάρεις και να τις πας;
Μααα, του λέω. Περιμένετε να έρθει το λεωφορείο να τις δώσετε στον οδηγό.
Μα πρέπει να πληρώσω και να περιμένω.
Εντάξει και να τις πάρω που θα βρω εγώ την ανιψιά σας; Δεν μπορώ να περιμένω στα ΚΤΕΛ, του λέω.
Αυτή ενδιαφέρεται, αυτή θα σε βρει. Ραφαέλα την λένε, κι αν δεν έρθει, πέταξε τες .
Τι να σας πω, αφήστε τες.
Σ’ ευχαριστώ, μου λέει

Όσο περνούσε η ώρα και το λεωφορείο δεν ερχότανε η περίεργη σακούλα που είχα στα χέρια μου άρχισε να με βάζει σε σκέψεις. Κι αν μέσα δεν έχει μπότες, κι αν έχει ναρκωτικά; Χμμμ, όχι δεν μπορώ να την πάρω. Τι να κάνω τώρα; Να την ανοίξω να δω; Δεν είναι σωστό. Να την δώσω στον οδηγό; Θα μου πει να πληρώσω. Και τι να του πω δηλαδή ήρθε εδώ ένας κύριος μου έδωσε μια σακούλα κι εγώ την πήρα; Πήρα τηλέφωνο τον Γιάννη.

Το και το,του λέω. Τι να κάνω;
Δεν έπρεπε να την πάρεις, μου λέει.
Εεε, τώρα την πήρα.
Άνοιξε να δεις τι έχει.
Καλά θα την ανοίξω και θα σε πάρω.

Ανοίγω τη σακούλα. Μέσα είχε ένα ζευγάρι μαύρες μπότες και ένα φάκελο. Ο φάκελος ήταν κλειστός. Προσπαθούσα να καταλάβω τι είχε μέσα. Δε μπορούσα. Κοίταζα τριγύρω μου, μήπως ήταν κάπου κρυμμένος ο μπάρμπας και με έβλεπε. Ανοίγω το γράμμα,ντράπηκα είναι η αλήθεια, αλλά το έκανα. Βλέπω μέσα ένα CD και μια A4 εκτυπωμένη σελίδα, σε άγνωστη για μένα γλώσσα. Μάλλον σλάβικα ήταν, ούτε που ξέρω βέβαια. Κλείνω το φάκελο και τον βάζω ξανά μέσα. Παίρνω ξανά τον Γιάννη.

Έλα εντάξει, μπότες έχει μέσα.
Και τι να λέει, μου λέει. Μέσα στα τακούνια έψαξες; Εκεί βάζουν συνήθως τα ναρκωτικά.
Σιγά μην κάθομαι να σπάω τακούνια. Είσαι με τα καλά σου;
Καλά, κάνε ότι θες , αφού δεν είσαι σε αεροδρόμιο πάλι καλά.
Καλά θα δω, φιλιά.

Θα βάλω τη σακούλα κάτω με τα άλλα πράγματα κι αν γίνει τίποτα θα πω ότι δεν είναι δικιά μου σκέφτηκα και αυτό έκανα όταν εμφανίστηκε το λεωφορείο.

Πάνω βρήκα τους συμφοιτητές μου από Αθήνα που ανεβαίναμε μαζί. Είχε ωραία μέρα, ήλιο. Κάθισα με το Γιώργο. Του είπα την ιστορία μου. Γέλασε. Μετά άρχισε να μου λέει τα δικά του.Ο άτιμος από το μάθημα στην Αθήνα με είχε ψυχολογήσει,λες και είχαμε καθίσει και μιλούσαμε ώρες. Ψυχολόγος θα μου πεις, κρίμα που δεν το εξασκεί σκέφτηκα. Τι τα θες στην Ελλάδα είμαστε. Αν έχεις ένα ταλέντο, σίγουρα εδώ θα πάει στράφι.

Φτάσαμε Φλώρινα. Με το που κατέβηκα η Ραφαέλα ήταν εκεί και με πλησίασε με σπαστά ελληνικά. Που με κατάλαβε η άτιμη; Είχε πέσει περιγραφή σκανάρισμα μάλλον. Έλα της λέω να στις δώσω . Ευκαριστώ μου λέει και φεύγει. Τι μόνο αυτό ήταν σκέφτηκα; Άσε που θα δει ότι άνοιξα το φάκελο και ντράπηκα όσο πάει. Ε μααα!Ας μην μου το έδινε δεν θα σκάσω κιόλας. Δε μου φάνηκε για μέλος του ουράνιου τόξου πάντως!

Το ΠΣΚ στη Φλώρινα έχει γίνει πια λατρεμένη συνήθεια και οι συναντήσεις με τους συμφοιτητές και τα μαθήματα. Ταξιδεύω πάλι,δραπετεύω πάλι,είμαι μόνη μακριά από όλους και από όλα και πιο κοντά στον εαυτό μου από ποτέ .Απομόνωση, αυτονομία. Μετά και τα καλά λόγια της Νικολαίδου,πήρα λίγο θάρρος. Νόμιζα πως θα μου πει ,πως τα κείμενα μου είναι για τα σκουπίδια. Είμαι σε καλό δρόμο ,μου είπε, και χάρηκα.

Ήρθε η Κυριακή, τα μάζεψα από το ξενοδοχείο και πήγα στη σχολή. Δεν θα έφευγα με το συνηθισμένο μου τρένο.Έκλεισαν το σταθμό στη Φλώρινα. Δεν θα ξανάρθει εκεί!Είχαμε συμφωνήσει με τη Στεφανία, που μένει στην Έδεσσα να με πάρει μαζί της, με το αυτοκίνητο και να με αφήσει στο ΟΣΕ της Έδεσσας, να πάρω το τρένο για Πλατύ και από εκεί να πάρω τον προαστιακό για Λάρισα. Έτσι κι έγινε.

Έφτασα στην πανέμορφη Έδεσσα αρκετά νωρίτερα από την ώρα που θα έφευγε το τρένο και πήγα στον ΟΣΕ να βγάλω εισιτήρια. Εκεί ήταν μια ξανθιά κοπέλα που ήθελε να φύγει για Βόλο και μιλούσες με τους οσετζήδες.

Που πας εσύ μου λέει ο ένας οσετζής .
Πλατύ και μετά Λάρισα, του λέω.
Ωραία λέει και απευθύνεται στην άλλη. Δεν την παίρνεις μαζί σου μέχρι Πλατύ. Το τρένο θα αργήσει να έρθει.
Ευχαρίστως απάντησε η ξανθιά κοπέλα. Αν θέλει εγώ δεν έχω πρόβλημα είπε.

Προσπάθησα να μπω στο νόημα. Η τύπισσα είχε πάει για να μάθει τα δρομολόγια. Θα πήγαινε μέχρι Πλατύ με το αυτοκίνητο της, θα το άφηνε εκεί , θα έπαιρνε προαστιακό για Λάρισα, των 4:26 και όχι των 6:05,που θα προλάβαινα εγώ αν έφευγα με το τρένο από Έδεσσα και μετά εκείνη θα έφευγε με των 6:00 από Λάρισα για Βόλο. Σκέφτηκα πως θα ήμουνα σχεδόν μιάμιση ώρα νωρίτερα Λάρισα και έτσι αμέσως δέχτηκα. Ναι αμέ είπα, αν δεν έχεις πρόβλημα έρχομαι μαζί σου!

Έτσι και έγινε. Πήγαμε στο αυτοκίνητο της. Έβαλα τα πράγματα και έκατσα στη θέση του συνοδηγού και ξεκινήσαμε για Πλατύ.

Πόση ώρα θα κάνουμε της είπα;
Σαράντα πέντε λεπτά , μου λέει.

Μέχρι να πάμε στο Πλατύ είχαμε πει σχεδόν τα πάντα, εξομολογήσει κανονική. Μέχρι και για νυν και πρώην!

Η Λένια, έτσι την έλεγαν , ήταν από την Έδεσσα και κατά τρία χρόνια μεγαλύτερη μου, είχε τελειώσει οικονομικά στο ΠΑΜΑΚ, είχε διοριστεί στο ΙΚΑ του Πολύγυρου αλλά είχε πάρει μετάθεση στο Βόλο, γιατί από εκεί ήταν ο κατά εννιά χρόνια γκόμενος της που ήταν μαζί από φοιτητές στη Θεσσαλονίκη και πήρε μετάθεση για να πάει να μείνει μαζί του. Δεν της αρέσει καθόλου μου είπε. Δεν έχω φίλους, δεν ξέρω κανέναν, έχω φρικάρει, γι αυτό κάθε τρις και λίγο ανεβαίνω Έδεσσα μου είπε. Ανταλλάξαμε κινητά. Της είπα ότι κι εγώ περιμένω διορισμό στο Βόλο, χάρηκε. Το μεθεπόμενο πσκ κανονίσαμε να κατέβουμε μαζί. Αυτή τη φορά θα κάνει όλη την διαδρομή μέχρι Βόλο με το αυτοκίνητο!

Η Λένια είναι τρια χρόνια στο Βόλο και ακόμα να προσαρμοστεί. Το φέρνει βαρέως που «ξενιτεύτηκε» για χάρη του. Με ρωτούσε γιατί πάντα κάνουμε εμείς τις θυσίες για τους άντρες και τα παρατάμε όλα και τρέχουμε από πίσω τους. Δεν ήξερα τι να της πω; Εγώ ήμουνα πάντα δυνατή και στήριζα τους άλλους,μου είπε. Είναι η πρώτη φορά που δεν νιώθω έτσι. Δεν εκτιμάνε τίποτα αυτό είναι που με ενοχλεί περισσότερο…

Την κοιτούσα με απορία, μα δεν είναι πως δεν την καταλάβαινα ή δεν είχα τι να της πω, απλά είχαμε φτάσει ήδη Λάρισα και έπρεπε να πηγαίναμε μέχρι Αθήνα και πάλι δεν ξέρω αν προλάβαινα να της πω την θεωρία μου.

Έφτασα Λάρισα, ένα τέταρτο αφότου είχε ξεκινήσει στην άλλη άκρη της πόλης, στο Α.Ε.Λ.F.C Arena το μάτς με τον Ολυμπιακό Βόλου. Το μωρό μου ήταν στο γήπεδο άσε που ήθελα να του κάνω και έκπληξη μιας και με περίμενε αργότερα. Η Α.Ε.Λ να πέφτει από τον Ολυμπιακό Βόλου στη Β’ Εθνική; Άρε Πηλαδάκη σε λάθος άρμα ανέβηκες, ήθελες Βγενόπουλο και γήπεδα. Το αλκαζάρ δεν σου έφτανε; Α ρε ΑΕΛΑΡΑ… Για τη βυσσινί τη φανέλα μέσα στο μυαλό έχω τρέλα!