Φρέντο Εσπρέσσο

Αέρας πάλι, πρωϊνή κρυάδα και ξημερώματα. Πετάγονται οι γάτες μέσα απ΄τις μηχανές,κάτω απ' τα αυτοκίνητα κρύωνω και σε περιμένω. Μου'χες πει πως θα φύγουμε ξημερώματα να είμαι εκεί στη γωνία του φούρνου που ανοίγει νωρίς μην είμαι μόνη ,μα δεν ήρθες ποτέ και ποτέ δεν φύγαμε.

Ώρες, ώρες σκέφτομαι πως στ'αλήθεια ποτέ δεν μου' ταξες εκείνο το ταξίδι και τάχα μου το μυαλό το δημιούργησε. Είχα τόση ανάγκη τούτη τη φυγή, κανείς δεν μου την έδινε και πουθενά δεν την βρήκα. Τι κι αν διάβασα βιβλία, τι κι αν έγραψα, τι κι αν έκανα ταξίδια, τι κι αν αγάπησα, τι κι αν ξημερώματα ερχόντουσαν και εμείς ακόμα να μιλάμε για τις σχέσεις και τους ανθρώπους άκρη δεν έβγαλα με τούτη τη ζωή. Παλιότερα τη ζούσα όμως αδερφέ, δεν με ένοιαζε και δεν λογάριαζα, τώρα πικραίνομαι γιατί μεγάλωσα και δεν έπρεπε τόσο να την λογαριάζω, να την μετρώ και ούτε και στα πολύ σοβαρά να την παίρνω, ούτε αυτή ούτε τους γαμημένους άλλους.

Γι αυτό και τον διάλεξα ανάμεσα στους πολλούς για την ανεμελιά και το γέλιο του, την καθαρή ματιά, δεν ήθελα άλλους δασκάλους, άλλες εξυπνάδες, γυαλάκιδες και λέξεις, μόνο τούτο ήθελα να χαρώ τη ζωή.  Να την χαρώ όπως τότε που τα μυαλά ήταν στα κάγκελα εγώ κάπου στη γη και δοκίμαζα τη ζωή σαν απανωτά σφηνάκια κερασμένα. Όλα για ένα στα γρήγορα, να δοκιμάσεις τα πάντα, στην τελική να ζήσεις και όχι να κουτσοπορέψεις τη ζωούλα.Έλεγα πάντα θα μείνω μαζί του, με σηκώνει το κλίμα, μα το φυσικό μας κλίμα τελικά δεν το βρίσκουμε παρά μονάχα μέσα μας. Τυφλοί περπατούμε, πολλούς αγγίζουμε, τους περισσότερους ίσως δεν τους αναγνωρίζουμε καν , μα είναι και κάποιοι που μας αγγίζουν την ψυχή και με αυτούς πορεύομαστε και μοιραζόμαστε το φυσικό μας κλίμα, τη μοναξιά, την απουσία μας. Γι αυτό δεν μιλάω πια.

Φουσκώνει η καρδιά ανοίγω πανιά και φεύγω μέσα μου και ταξιδεύω και πετάγονται οι γάτες απ'τα δόντια μου και η γλώσσα μου μια οχιά τις πνίγει, και παλεύουν οι σκέψεις να μπουν πάλι μέσα στο κεφάλι μου, πρωϊνή κρυάδα, μα τις διώχνω με τις κλωτσίες και ούτε με νοιάζει που χορτάριασαν τα μάτια μου σαν παραμελημένος τάφος. Δεν βλέπω τίποτα πια, το μάτι μου καρφωμένο σε τούτο το μίζερο αστικό τοπίο, κανένα ταξίδι, κανένα φως πουθενά. Μόνο σε λίγα βλέμματα φίλων πολύτιμων, με έναν μυρωδάτο καφέ και στριφτό τσιγάρο , στις σελίδες των βιβλίων μου που' χω παρηγοριά. Μου'χες πει πως θα φεύγαμε τούτο το καλοκαίρι, τάχα μου θα πηγαίναμε διακοπές μα δεν έχουμε να φάμε πια. Όλη μας η ζωή καλημέρα σπίτι, καλησπέρα φρέντο εσπρέσσο ,μέσα σε ένα τσιμεντένιο επίπεδο, περπατώ να ξεφύγω από τις σκέψεις μου, πετάω τα μπούτια έξω, τα μπούτια σου Μαρία φωνάζει το λιγούρι, Σοφία μαλάκα μου, Σοφία.

Φαντασμαγορικά τίποτα περνούν από τις ζωές μας κάθε μέρα, μας προσπερνούν δίπλα μας καβάλα σε ένα ποδήλατο σε κάποια υπόγεια διάβαση, απλά σφυρίζουν ή γιουχάρουν και συνυπάρχουμε μέσα στην επαρχιώτικη μιζέρια μας, με τις φαρμακερές κυράτσες του πρώτου και του τρίτου, κουτσομπόλες διαλογής κάπως έτσι.

Ξεπεσμένοι πολιτικοί, δημοσιοκάφροι άλλες κουτσομπόλες διαλογής,  βουλευτές, ναζιστές, μασκαραλίκια και άντε να αντέξει μέσα στη βρώμα το όνειρο κι άντε η ψυχή σου να τρέξει πιο μπροστά. Μα η ζωή είναι πολύ πιο πέρα από όλα αυτά. Οι φίλοι ψεύτικοι κι αυτοί πλαστικοί μέσα και έξω. Ψεύτικα νύχια,πλαστικά κολλημένα με σχέδια.Ψεύτικες τρίχες κολλημένες στα μαλλιά, ψεύτικο χρώμα σκεπάζει τα μαλλιά της. Ψεύτικο ύψος της χαρίζουν τα τριαξονικά δωδεκάποντα .Βαμμένη φάτσα,στρασάκια και γκλός,σιλικονάτα βυζιά,χρυσά ακριβά ρολόγια και βραχιόλια στους καρπούς, πράσινα μάτια και φακοί επαφής. Στο μικρό της τσαντάκι κριμένη η χημική δίαιτα , τα ξερατά  κολλημένα στο wc, σκέτη αηδία και συμπόνια μαζί . Μυαλά ψιλικατζίδικα βομβαρδισμένα απ'τη διαφήμιση, σχέσεις αλά Κωστόπουλος τόσα χρόνια πηδιόσουν με το Νίτρο μωρή. Δεν σου είπε μόνο πως να σκέφτεσαι και πως να βλέπεις τον εαυτό σου και τους άλλους, σου είπε μέχρι και πως να παίρνεις πίπες.Τώρα τι πίπες να πάρεις και με τι να τα αγοράσεις όλα αυτά; Πλαστικό χρήμα γιοκ, πλαστική ζωή γιοκ κι εσύ δεν υπάρχεις. Αν θες όμως ξανά να υπάρξεις, έτσι να μάθεις να αγαπάς να παίρνεις τον μπαλτά, να πονάς και να κόβεις, πλαστικά βυζιά,πλαστικές συνηδήσεις όλα κομμένα και άσε τις παλιές σου τις πουστιές. 

Έσβηνα το τελευταίο τσιγάρο όταν ήρθες και δεν ξέρω τι δικαιολογία βρήκες να μου πεις για εκείνη την αργοπορία σου αλλά θυμάμαι πως μόλις σε είδα όλο το πρόσωπο μου γελούσε και τι σημασία έχει αν ήταν στον ύπνο ή στον ξύπνιο μου, είχες έρθει επιτέλους για να φύγουμε. Πετάχτηκα πάνω σου σε αγκάλιασα λες και είχα χρόνια να σε δω και σε φιλούσα γιατί ήρθες έστω και τελευταία στιγμή ήρθες και είπες πως θα φύγουμε


Συνεχίζεται

Μπλουμ στη Λάρισα; Ω ναι

Λέω θα πάμε πουθενά φέτος διακοπές για μπα; Ε ας κάνουμε καμιά βουτιά στην πισίνα κι εδώ καλά είναι :P

Έχω και καπελάκι διαφημιστικό από βότκα όχι αστεία!
Γιατί καίει ο Λαρισινός ήλιος ούτε αυτός αστιεύεται ...

chillibox Larissa 22-5-2013

Τελικά σημασία δεν έχει ποιος είσαι αλλά που κοιτάς....

                                                                                                                              σ.χ

Η αξία της μόρφωσης όπως αποτυπώνεται στις παροιμίες

Οι παροιμίες, μια πηγαία μορφή έκφρασης της λαϊκής σοφίας, αποτελούν μια ξεχωριστή μορφή λόγου, που αποδίδει όσα θέλουμε να πούμε με μία εικόνα. Είναι σύντομες, περιεκτικές, διδακτικές και συχνά πνευματώσεις. Ξεχωριστή θέση έχουν μάλιστα στη διδακτική διαδικασία και καλό είναι να τις γνωρίζουν οι μαθητές μαζί με την ερμηνεία για να έχουν την άνεση να τις χρησιμοποιούν. Το σημερινό μας αφιερωμα στις παροιμίες είναι επικεντρωμένο στην αξία της μόρφωσης και την αέναη προσπάθεια για την κατάκτηση της γνώσης. Σε κάθε παροιμία αναφέρουμε σύντομα και περιεκτικά την εξήγηση και το δίδαγμά της για να γίνει κατανοητή σε όλους.

«Άνθρωπος αγράμματος, ξύλο απελέκητο»

Εξήγηση- Διδαγμα

Όπως ακριβώς το απελέκητο, δηλαδή, ακατέργαστο, ξύλο είναι άχρηστο και δεν μας βοηθάει σε τίποτα, το ίδιο άχρηστος και για τον εαυτό του και για τους γύρω του είναι ο αγράμματος άνθρωπος.

«Ενθουσιασμός χωρίς γνώσεις, είναι σαν άλογο χωρίς χαλινάρι»

Εξήγηση- Διδαγμα

Ένας άνθρωπος που παρασύρεται από τον ενθουσιασμό του γίνεται επικίνδυνος και για τον εαυτό του αλλά και για τους άλλους όπως ακριβώς συμβαίνει και με το άγριο άλογο που ξέφρενα καλπάζει εδώ κι εκεί.

Γλώσσα παπούτσι, αλλά μυαλό κουκούτσι

Εξήγηση- Διδαγμα

Οι έξυπνοι άνθρωποι που χρειάζονται παρά μόνο λίγα λόγια για να πουν τη γνώμη τους. Αυτοί που μιλάνε πολύ, φωναχτά και βρίζουν έχουν μικρό μυαλό και είναι ασήμαντοι.

Κοντά στο νου κι η γνώση

Εξήγηση- Διδαγμα

Η μόρφωση που μπορεί να αποκτήσει ένας άνθρωπος είναι ανάλογη με το πόσο έξυπνος είναι.

Δεν έχει ούτε ενός κοκόρου γνώση

Εξήγηση- Διδαγμα

Την παροιμία αυτή την λέμε ειρωνικά για κάποιον που είναι ανοήτος και δεν έχει καθόλου μυαλό. Γι αυτόν που δεν μπορεί να κάνει ούτε την πιο απλή εργασία.

«Μ” όποιον δάσκαλο καθίσεις, τέετοια γράμματα θα μάθεις»

Εξήγηση- Διδαγμα

Πρέπει να προσέχουμε πολύ τους ανθρώπους που εμπιστευόμαστε για να μας μάθουν τη ζωή, γιατί ο μαθητής γίνεται καθρέφτης και αντίγραφο του δασκάλου του.

«Ο πηλός αν δεν δαρθεί, κεραμίδι δεν γίνεται»

Εξήγηση- Διδαγμα

Όλα τα πράγματα για να φτιαχτούν και να γίνουν χρήσιμα, χρειάζονται την κατάλληλη επεξεργασία. Έτσι και οι άνθρωποι για να γίνουν χρήσιμοι χρειάζονται τη μόρφωση που αποκτιέται με κόπους και θυσίες.

Στερνή μου γνώση, να σ΄είχα πρώτα

Εξήγηση- Διδαγμα

Πολλές φορές θα μπορούσαμε να αποφύγουμε ένα λάθος άν ξέραμε απ΄την αρχήπώς θα έπρεπε να φερθούμε και είχαμε μια ανάλογη εμπειρία.

Δάσκαλε που δίδασκες και νόμο δεν εκράτεις

Εξήγηση- Διδαγμα

Οι άνθρωποι που δίνουν συμβουλές στους άλλους πρέπει οπωσδήποτε πρώτοι και καλύτεροι οι ίδιοι να τις ακολουθούν πιστά και να δίνουν το καλό παράδειγμα.

Κωνσταντίνου και Ελένης

Χρόνια σας πολλάαααα , διαβάστε εδώ το καινούργιο άρθρο μου στο artncity.gr

ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ

ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ

Ø  Τι είναι «γλώσσα»;

Η επιστήμη της γλωσσολογίας, ίσως δεν μπορέσει ποτέ να βρει έναν πλήρη και ολοκληρωμένο ορισμό, στο ερώτημα τι είναι η γλώσσα. Κι αυτό γιατί και η ίδια η φύση της επιστήμης είναι περίπλοκη, αλλά και γιατί με την γλωσσολογία συνδέονται πολλές άλλες επιστήμες (π.χ. ψυχολογία, ιστορία κ.ά.) Υπάρχει μια αντικειμενική δυσκολία λοιπόν στην διατύπωση ενός γενικά αποδεκτού ορισμού, όσον αφορά τη γλώσσα..

Ένας σχετικά πλήρης και σαφώς οριοθετημένος ορισμός είναι αυτός της Bussman, η οποία ερμηνεύει την έννοια της γλώσσας ως ένα φωνητικό-ακουστικό σύστημα συμβατικών σημείων για την διατύπωση και συναλλαγή απόψεων, γνώσεων και πληροφοριών, καθώς και την μετάδοσή τους από γενιά σε γενιά, το οποίο βασίζεται σε νοητικές διαδικασίες και καθορίζεται από το εκάστοτε κοινωνικό σύστημα.[1] Πολλοί γλωσσολόγοι επιχείρησαν να δώσουν την δική τους ερμηνεία στην πολύπλοκη έννοια της γλώσσας.

Ο Brown πιστεύει ότι η γλώσσα διακρίνεται από τρεις ιδιότητες:

α) Σημασιολογικό μέρος. Όλες οι λέξεις πρέπει να σημαίνουν τα ίδια πράγματα για όλους όσους μιλούν μια συγκεκριμένη γλώσσα. Η λέξη "τραπέζι" για παράδειγμα, πρέπει να έχει την ίδια έννοια και στην Ήπειρο και στο Ιόνιο.

β) Η μετάθεση. Η γλώσσα ενός λαού, πρέπει να καθιστά δυνατή την επικοινωνία για το παρελθόν το παρόν και το μέλλον. Το σύστημα δηλαδή, των πληροφοριών της πρέπει να έχει ισχύ και για τις τρείς αυτές χρονικές περιόδους.

γ) Η παραγωγικότητα. Σε κάθε γλώσσα με τον συνδιασμό ενός περιορισμένου αριθμού ήχων και σημάτων, μπορούν να δημιουργηθούν απεριόριστα μηνύματα.[2]

Ο Martinet χαρακτήρισε την γλώσσα ως ένα όργανο, το οποίο διαθέτει διπλή άρθρωση και έχει χαρακτήρα πρωταρχικά φωνητικό. Η πρώτη άρθρωση συνίσταται στα ελάχιστα σημεία της γλώσσας, τα μονήματα. 

Τα μονήματα συνάπτουν το νόημα που θέλουμε να δώσουμε. Όταν συνάψουμε διαδοχικά τα μονήματα, δημιουργούνται τα φωνήματα, τα οποία θεωρούνται η δεύτερη άρθρωση.[3]

Ο Saussure, όρισε τη γλώσα ως σύστημα σημείων που εκφράζουν ιδέες. Συγκεκριμένα ο ίδιος κάνει μια τριμερή διάκριση στη γλώσσα, με τις έννοιες: langage - langue - parole.

v To langage είναι ο ανθρώπινος λόγος, δηλ. δεν είναι η γλώσσα, ούτε απλώς λόγος, ούτε ομιλία. Είναι η γενική ικανότητα του ανθρώπου να συνομιλεί με τον συνάνθρωπό του.

v To langue  είναι το αφηρημένο σύστημα σημείων και κανόνων που χρησιμοποιεί ο άνθρωπος.

v To parole είναι η πραγμάτωση του langue, δηλαδή η πρακτική εφαρμογή του, η ομιλία.[4]

Ο Sopix όρισε τη γλώσσα ως καθαρά ανθρώπινη και μη ενστικτώδη μέθοδο για την μετάδοση ιδεών και μηνυμάτων μέσω ενός συστήματος που το παράγουμε εκούσια.[5]

Τελειώνοντας τις αναφορές στις βασικές θεωρίες των γλωσσολόγων είναι σκόπιμο ν' αναφερθούν κάποιες βασικές προϋποθέσεις προκειμένου να πετύχουμε την σωστή επικοινωνία με τους άλλους και την βαθιά κατάνοηση της γλώσσας. Κι αυτές είναι:

α. Γνώση γραφημάτων   (δηλ. των γραμμάτων)

β. Φωνολογική γνώση   ( οι ήχοι συνδυάζονται)

γ. Μορφολογική γνώση ( Οι ήχοι συνδυάζονται σε μεγαλύτερες ενότητες)

δ. Λεξιλογική γνώση.     (Τι σημαίνουν οι λέξεις)

ε. Συντακτική γνώση      (Γραμματική δομή)

στ. Σημασιολογία           (Κατανόηση των νοημάτων)[6]

Ø  Γλώσσα ή διάλεκτος;

Το μόνο σίγουρο είναι ότι οι γραμματικές γίνονται με πολιτικές, ενώ οι ιστορίες, γράφονται συμπτωματικά και με παρέες όπως και η ίδια η γλώσσα. Όσον αφόρα την ελληνική κοινή γλώσσα καθιερώθηκε με βάση το ποια περιοχή απελευθερώθηκε πρώτη γι αυτό και καθιερώθηκε ως «ορθή» κοινή η πελοποννησιακή γλώσσα. Άρα ποια είναι η διάλεκτος και ποια η γλώσσα; Γλώσσα είναι η διάλεκτος που έχει στρατό και στόλο. Η εθνική γλώσσα λοιπόν δεν είναι τίποτα άλλο από ένα κατασκεύασμα.  Κέντρο ή σημείο μηδέν εκλαμβάνεται συνήθως – εάν υπάρχει- αυτό που καλείται κοινή διάλεκτος και συνήθως συμπίπτει με την καθιερωμένη ή την επίσημη γλώσσα, που στις σύγχρονες κοινωνίες τείνει να γίνει κτήμα όλων των πολιτών, μέσω της οργανωμένης εκπαίδευσης, της τηλεόρασης κλπ.

Ø  Τι είναι οι γλωσσικές ποικιλίες;

Προκειμένου να επικοινωνήσουν μεταξύ τους, τα μέλη μιας κοινωνίας στέλνουν και λαμβάνουν μηνύματα με βάση έναν κώδικα που κατέχουν από κοινού, τη γλώσσα. Tα μηνύματα σε μια συγκεκριμένη γλώσσα, απεριόριστα σε αριθμό, συντίθενται από ένα σχετικά περιορισμένο αριθμό στοιχείων -φωνημάτων, μορφημάτων, λεξημάτων- τα οποία οι ομιλητές αναγνωρίζουν αυτόματα ως στοιχεία της δικής τους γλώσσας. Aυτό όμως δεν σημαίνει ότι όλοι οι ομιλητές της γλώσσας αυτής χρησιμοποιούν εξίσου όλα τα στοιχεία της. Σε όλα τα επίπεδα γλωσσικής ανάλυσης -φωνολογία, μορφολογία, σύνταξη, λεξιλόγιο- υπάρχουν στοιχεία που διαφέρουν από ομιλητή σε ομιλητή. Aυτά, μαζί με εκείνα που είναι κοινά σε όλους τους ομιλητές, συνιστούν την ιδιόλεκτο κάθε ομιλητή.

Oρισμένα από τα χαρακτηριστικά μιας ιδιολέκτου, όπως η χροιά της φωνής ή κάποιες ιδιαιτερότητες στην προφορά που οφείλονται στην κατασκευή των φωνητικών οργάνων, ή ακόμη το ύφος που χαρακτηρίζει την ομιλία και τον τρόπο γραφής ενός ομιλητή, είναι άκρως ατομικά. Yπάρχουν όμως ιδιαίτερα γνωρίσματα σε μια ιδιόλεκτο που χαρακτηρίζουν εξίσου και άλλους ομιλητές, κατά τρόπο ώστε να είναι εφικτή η ταξινόμησή τους σε σύνολα ή σε γλωσσικές ποικιλίες στο εσωτερικό μιας γλώσσας, ταξινόμηση που μπορεί να γίνει σύμφωνα με τη γεωγραφική περιοχή ή την κοινωνική ομάδα στην οποία απαντά το εκάστοτε γνώρισμα.

H γεωγραφική διαφοροποίηση των γλωσσών έχει παρατηρηθεί από την αρχαιότητα και, δεδομένου ότι οι συστηματικές διαλεκτολογικές και γλωσσογεωγραφικές μελέτες ξεκινούν ήδη από τον περασμένο αιώνα, συνιστά το διεξοδικότερα μελετημένο είδος γλωσσικής ποικιλίας (Hudson 1980, 39). Oι γεωγραφικές γλωσσικές ποικιλίες καλούνται διάλεκτοι ή τοπικά ιδιώματα (Sapir [1931] 1949· (Tριανταφυλλίδης [1938] 1993, 62-68· βλ. και 1.8).

O όρος τοπικό ιδίωμα αφορά ποικιλίες που παρουσιάζουν μικρό αριθμό "αποκλίσεων", οι οποίες τις περισσότερες φορές περιορίζονται στο επίπεδο της φωνητικής και του λεξιλογίου, ενώ ο όρος διάλεκτος χρησιμοποιείται για να δηλώσει μια γεωγραφική ποικιλία με μεγαλύτερο βαθμό διαφοροποίησης (λ.χ. η τσακωνική διάλεκτος) ή/και μια ομάδα τοπικών ιδιωμάτων (λ.χ. η καππαδοκική διάλεκτος περιελάμβανε μεταξύ άλλων τα ιδιώματα του Oυλαγάτς, των Φαράσων, της Σινασού κ.ά.).

 O βαθμός της διαφοροποίησης εξαρτάται από ποικίλους παράγοντες, όπως για παράδειγμα τη γεωγραφική απόσταση ή τη γεωφυσική απομόνωση του τόπου. Ως γνώμονας της γεωγραφικής διαφοροποίησης ("κέντρο" ή "σημείο μηδέν" μέσα στο σύνολο των γεωγραφικών ποικιλιών) εκλαμβάνεται συνήθως -εάν υπάρχει- αυτό που καλείται κοινή διάλεκτος. Aυτή ενδέχεται να χρησιμοποιείται, παράλληλα με τις τοπικές, στην επικοινωνία ομιλητών διαφορετικής γεωγραφικής προέλευσης και συνήθως συμπίπτει με την καθιερωμένη ή την επίσημη γλώσσα (Petyt 1980, 25-26)· (Hudson 1980, 32-33). Στις σύγχρονες κοινωνίες, όπου έχει καθιερωθεί η υποχρεωτική εκπαίδευση και υπάρχει εύκολη πρόσβαση στην πληροφόρηση και την επικοινωνία, η κοινή τείνει να γίνει κτήμα όλων των πολιτών.

Tο δεύτερο κριτήριο ταξινόμησης των ιδιαίτερων στοιχείων μιας ιδιολέκτου αφορά τα κοινωνικά χαρακτηριστικά του ομιλητή. H κοινωνική θέση, η ηλικία, το φύλο, το επάγγελμα, ο βαθμός μόρφωσης αποτελούν παράγοντες που επιδρούν στην ιδιόλεκτο. H αλληλεπίδραση κοινωνίας-γλώσσας είναι αντικείμενο του κλάδου της κοινωνιογλωσσολογίας. H ταξινόμηση και η αναγνώριση των γλωσσικών κοινωνικών ποικιλιών ή κοινωνιολέκτων εξαρτάται από το τί ορίζεται εκάστοτε ως κοινωνική ομάδα (Holmes 1992, 146-149)· (Petyt 1980, 27-29)· (Nτάλτας 1997, 27-30)· (Πετρούνιας 1984, 118-119). H κοινωνική θέση ενός ατόμου είναι ο σπουδαιότερος παράγοντας ομαδοποίησης και αυτός που έχει μελετηθεί εκτενέστερα. Iδιαίτερα σε χώρες με αυστηρή κοινωνική στρωμάτωση (λ.χ. Iνδία) παρατηρούνται, όχι απλά διαφορετικά στοιχεία, αλλά διαφορετικές γλωσσικές ποικιλίες, ανάλογα με την κοινωνική τάξη στην οποία ανήκει ο ομιλητής. H κοινωνική ομάδα μπορεί επίσης να ταυτίζεται με μια ηλικιακή ομάδα· σε αυτή την περίπτωση έχουμε κυρίως την αντίθεση ανάμεσα στο ιδίωμα των νέων και σε αυτά των υπόλοιπων ομιλητών. Mπορεί επίσης να είναι μια επαγγελματική ομάδα, όπως των γιατρών, των δικηγόρων, των στρατιωτικών, των δημοσιογράφων ή των υποδηματοποιών· οι ομιλητές εδώ, χρησιμοποιούν για τις ανάγκες της ενδοομαδικής επικοινωνίας (ακρίβεια έκφρασης, βραχυλογία) ειδικά λεξιλόγια (Andersson & Trudgill 1990, 76-77, 171)·(Vendryès [1921] 1978, 276-278)· (Tριανταφυλλίδης [1947] 1963, 299-302), που στην αγγλόφωνη βιβλιογραφία αναφέρονται συνήθως με τον όρο register και στη γαλλόφωνη με τον όρο langues spéciales ή και με τον μειωτικό όρο jargon.

 Aκόμα, μέσω της γλώσσας μπορούμε να αναγνωρίσουμε ομάδες με κοινά ενδιαφέροντα και ασχολίες, όπως είναι οι διανοούμενοι, οι οπαδοί ποδοσφαιρικών ομάδων, οι θιασώτες ενός κόμματος ή μιας πολιτικής τάσης, οι φαντάροι. Mία από τις αιτίες ύπαρξης αυτών των ποικιλιών σχετίζεται με τον αυτοπροσδιορισμό και την ταυτότητα της ομάδας. Oι ομιλητές που ανήκουν σε μια ομάδα (λ.χ. οι νέοι) χρησιμοποιούν ιδιαίτερα γλωσσικά στοιχεία, με αποτέλεσμα να διαφοροποιούνται από ομιλητές που δεν είναι μέλη της ίδιας ομάδας. H γλώσσα ως κώδικας, όπως και ο τρόπος ένδυσης, μπορεί να λειτουργεί ως εισιτήριο στην ομάδα ή, αντίθετα, να είναι κριτήριο αποκλεισμού από αυτή (Andersson & Trudgill 1990, 79). Kαι στο σύνολο των κοινωνικών ποικιλιών, γνώμονας ή "σημείο μηδέν" εκλαμβάνεται η "κοινή διάλεκτος", όπως τη μιλούν οι μορφωμένοι, ενήλικες αστοί. Σε αντίθεση με ό,τι ενδέχεται να παρατηρηθεί στις γεωγραφικές ποικιλίες, οι κοινωνικές ποικιλίες δεν διαφέρουν σημαντικά, ούτε σε όλα τα επίπεδα ανάλυσης, από την κοινή. Συνήθως τα ιδιαίτερα στοιχεία εντοπίζονται στο επίπεδο του λεξιλογίου (για παράδειγμα, χρήση ειδικού λεξιλογίου από επαγγελματίες ή χρήση λέξεων λόγιας προέλευσης από τους πιο μορφωμένους έναντι λαϊκών από τους λιγότερο μορφωμένους).

Σε σπάνιες περιπτώσεις κοινωνιολέκτων, η διαφοροποίηση φτάνει σε τέτοιο βαθμό, ώστε να είναι αδύνατη η κατανόησή τους από ομιλητές που δεν ανήκουν στη συγκεκριμένη κοινωνική ομάδα, οπότε γίνεται λόγος για συνθηματικές γλώσσες ή αντιγλώσσες. Kύρια λειτουργία αυτών των ποικιλιών, που συνήθως εντοπίζονται σε ομάδες του "περιθωρίου" είναι η κρυπτική/συνθηματική. Σε αυτές τις ποικιλίες υπάγονται τα καλλιαρντά των ομοφυλόφιλων "της πιάτσας", η αργκό στη Γαλλία, που αρχικά ήταν η γλώσσα των κακοποιών, ή στην Aγγλία η λεγόμενη cant (Andersson & Trudgill 1990, 79)· (Calvet 1994, 6-8, 113-117)· (Vendryès [1921]1978, 278-289)· (Tριανταφυλλίδης [1947]1963, 302-310).

H πολυμορφία αυτή, που εγγράφεται σε ένα γεωγραφικό και σε έναν κοινωνικό άξονα και χαρακτηρίζει όλες τις φυσικές γλώσσες -διακρίνοντάς τες από άλλα απλούστερα συστήματα επικοινωνίας-, εμπλουτίζεται και από τις ενδοσυστηματικές πολυτυπίες της γλώσσας (Kακριδή & Xειλά 1996, 18), οι οποίες συνήθως οφείλονται στην εξέλιξή της ως συστήματος. O ομιλητής, λοιπόν, προκειμένου να επικοινωνήσει, βρίσκεται μπροστά σε μια σειρά επιλογών που καλείται να κάνει μεταξύ συγγενικών στοιχείων, διαθέσιμων στην ιδιόλεκτό του (αγαπάω/αγαπώ, γράφονταν/γραφόντουσαν, μου δίνεις/με δίνεις, δώσ' το μου/δώσε μού το, συμπεριφορά/φέρσιμο, πέντεπροφερόμενο άλλοτε ως ['pede] και άλλοτε ως ['pende]). H απόφασή του μπορεί να είναι θέμα ελεύθερης επιλογής. Συχνά όμως εξαρτάται από την περίσταση επικοινωνίαςστην οποία συμμετέχει και η οποία ορίζει έναν τρίτο τρόπο ταξινόμησης των γλωσσικών ποικιλιών. H ταυτότητα του συνομιλητή, το πλαίσιο της συζήτησης, το κανάλι ή η αιτία της επικοινωνίας είναι παράγοντες που επηρεάζουν τις γλωσσικές παραγωγές μας, ορίζοντας διαφορετικά γλώσσας ή επίπεδα ύφους (Andersson & Trudgill 1990, 171)· (Hudson 1980, 48-51)· (Kακριδή-Ferrari & Xειλά-Μαρκοπούλου 1996, 29-39)· (Πετρούνιας 1984, 121-122): επίσημο, ανεπίσημο, οικείο, φιλικό, λογοτεχνικό, λόγιο, λαϊκό, χυδαίο κλπ. Eπίσης, οι διαφορές που παρατηρούνται μεταξύ γραπτού και προφορικού λόγου μπορούν να αποδοθούν σε διαφορετικά επίπεδα ύφους που υπαγορεύονται από το κανάλι της επικοινωνίας.

Aκραία εκδοχή της διαφοράς μεταξύ επιπέδων ύφους είναι η ταυτόχρονη ύπαρξη, στο πλαίσιο μιας γλωσσικής κοινότητας, δύο γλωσσικών ποικιλιών που διαφοροποιούνται σε όλα τα επίπεδα ανάλυσης και που το καθένα χρησιμοποιείται σε διαφορετικές περιστάσεις επικοινωνίας· στις επίσημες το ένα, στις οικείες το άλλο. Mια τέτοια γλωσσική κατάσταση, που στα ελληνικά είναι γνωστή με τον όρο διμορφία ή διγλωσσία, γνώρισε και η Eλλάδα με τη μακρά συνύπαρξη δημοτικής και καθαρεύουσας(Kακριδή-Ferrari & Xειλά-Μαρκοπούλου 1996, 26-27)· (Hudson 1980, 53-55).

Συνοψίζοντας, μπορούμε να θεωρήσουμε ότι τα τρία κριτήρια ταξινόμησης ορίζουν ισάριθμα σύνολα στο εσωτερικό μιας γλώσσας και ότι κάθε σύνολο περιέχει μια σειρά γλωσσικών ποικιλιών, γεωγραφικών το ένα, κοινωνικών το άλλο, σχετικών με τα επίπεδα ύφους το τρίτο. Kάθε γλωσσικό στοιχείο μιας ιδιολέκτου (φωνητικό, μορφολογικό, συντακτικό, σημασιολογικό, λεξιλογικό ή φρασεολογικό) βρίσκεται σε αντίθεση -σε ένα από τα τρία σύνολα ή και σε όλα- με στοιχεία που ανήκουν σε άλλες γλωσσικές ποικιλίες και τα οποία χρησιμοποιούν άλλοι ομιλητές, ή ακόμα και ο ίδιος ο ομιλητής σε άλλη περίσταση. Για παράδειγμα, η έρρινη προφορά ['pende], που χαρακτηρίζει κυρίως μορφωμένους ή/και μεγαλύτερης ηλικίας ομιλητές, αντιτίθεται μέσα στο σύνολο των κοινωνικών ποικιλιών στη μη έρρινη προφορά ['pede], που χαρακτηρίζει ομιλητές χαμηλότερης μόρφωσης ή/και μικρότερης ηλικίας.

Επίσης η φράση με δίνεις αντιτίθεται στη φράση μου δίνεις στο σύνολο των γεωγραφικών ποικιλιών, εφόσον χαρακτηρίζει ομιλητές βόρειων ιδιωμάτων, αλλά και στο σύνολο ποικιλιών που ορίζονται από την περίσταση επικοινωνίας, εφόσον ένας ομιλητής βόρειου ιδιώματος ενδέχεται να χρησιμοποιήσει τη μία ή την άλλη φράση, ανάλογα με το εάν η περίσταση κρίνεται οικεία ή επίσημη κλπ.

Το ζήτημα, ωστόσο, είναι ακόμα πιο σύνθετο, δεδομένου ότι αντιθέσεις τέτοιου είδους συχνά συνδέονται με κοινωνικές αξιολογήσεις. Eίναι ευνόητο ότι αυτή η περιγραφή των γλωσσικών ποικιλιών είναι άκρως τεχνητή: στη γλωσσική πραγματικότητα δεν υφίστανται τρία ξεχωριστά σύνολα, ούτε στο εσωτερικό του κάθε συνόλου υφίστανται αυστηρά διαχωρισμένες γλωσσικές ποικιλίες. H ιδιόλεκτος περιέχει ετερόκλητα γλωσσικά στοιχεία που συναποτελούν μια ενότητα.[7]

---

[1] Boligner P., "Apsects of language" (2nd Edition) StarCourt Brace Jovanovich, Inc USA, 1975, σελ. 29-30

[2] Hartland J. "Γλώσσα και σκέψη", (μετ. Κυριακή Συρμάλη), εκδ. Ελληνικά γράμματα, Αθήνα 1994

[3] Heatherington M.E.: "How language Works", Withrow Publishers, Icn USA, 1980

[4] Πόρποδα Κ. "Γνωστική Ψυχολογία - Θέματα Ψυχολογίας της Γλώσσας / Λύση προβλημάτων", τόμ. 2ος, Αθήνα 1993

[5] .Φιλιππάκη - Warburton E.: "Εισαγωγή στη θεωρητική γλωσσολογία" Εκδ. Νεφέλη, Αθήνα 1992

[6] Χαραλαμπάκη Χ. "Νεοελληνικός Λόγος", εκδ. Νεφέλη,Αθήνα 1992

[7] Ρέα Δελβερούδη (2001), ανακτήθηκε στις 16/5/13

http://www.greek-language.gr/greekLang/studies/guide/thema_a9/index.html