Της ΣΤΑΥΡΟΥΛΑΣ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ (spapa@enet.gr) Σεμινάρια δημιουργικής γραφής γίνονται άφθονα στην Ελλάδα, μεταπτυχιακός τίτλος σπουδών όμως στο ίδιο αντικείμενο υπάρχει ένας και μοναδικός! Τον δίνει το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας σε φοιτητές που, μέσα σε τέσσερα διδακτικά εξάμηνα, θα παρακολουθήσουν μ' επιτυχία οχτώ μαθήματα και θα εκπονήσουν διπλωματική εργασία, έχοντας στο μεταξύ καταβάλει δίδακτρα ύψους 3.200 ευρώ.
Υπεύθυνος του προγράμματος, που πραγματοποιείται στη Φλώρινα κυρίως αλλά και στην Αθήνα, είναι ο πανεπιστημιακός και ποιητής Μίμης Σουλιώτης. Ειδικός σύμβουλος, ο συγγραφέας και ακαδημαϊκός Θανάσης Βαλτινός. Και στο διδακτικό του δυναμικό συναντάμε από τον Τίτο Πατρίκιο, τον Πάνο Θεοδωρίδη, τον Στρατή Χαβιαρά, τον Χάρη Βλαβιανό, τη Σοφία Νικολαΐδου και τον Μάνο Ελευθερίου ώς τη Μανίνα Ζουμπουλάκη και τον «Λάκη με τα Ψηλά Ρεβέρ»...
Υψηλή ζήτηση
Η πρώτη φουρνιά των σπουδαστών του θ' αποφοιτήσει την ακαδημαϊκή χρονιά 2009-2010. Κι όσοι ενδιαφέρονται να ενταχθούν στο πρόγραμμα φέτος, πρέπει να υποβάλλουν τις αιτήσεις τους από την ερχόμενη Τετάρτη ώς τις 30 Σεπτεμβρίου, μαζί με τ' απαιτούμενα δικαιολογητικά - από τους τίτλους των πανεπιστημιακών τους σπουδών, όποιες κι αν είναι αυτές, μέχρι επιστημονικό ή λογοτεχνικό δείγμα γραφής. Μόνο 25 άτομα δέχεται το μεταπτυχιακό ετησίως. Κι αν κρίνουμε από τις περσινές αιτήσεις (πάνω από 120), η ζήτηση αναμένεται να είναι και πάλι υψηλή.
«Η έναρξη του μεταπτυχιακού συνέπεσε με τις πρώτες προσπάθειές μου να "εκθέσω" ποιήματά μου, οπότε σκέφτηκα θα 'ταν μια καλή ευκαιρία να δω εκ των έσω το πώς και το γιατί της δημιουργικότητας», λέει ο ψυχολόγος και ψυχοθεραπευτής Βαγγέλης Γαλάνης από τα Τρίκαλα, ένας από τους τυχερούς της περσινής χρονιάς.
Πώς ένα παιδί, σαν αυτά που συναντάει με την επαγγελματική ιδιότητά του, μπορεί με λίγα κομμάτια ξύλο να στήσει ένα ολόκληρο σενάριο οικογενειακής πραγματικότητας; Ετσι κι ο ίδιος, θέλησε να παρακολουθήσει «πώς μια εικόνα, ένας ήχος, μια λέξη ή ένα αστραπιαίο συναίσθημα εξελίσσεται σε λογοτεχνικό κείμενο που στη συνέχεια διαβάζεται, αναλύεται και γίνεται αντικείμενο κριτικής». Να βιώσει, μ' άλλα λόγια, τον ενδιάμεσο χώρο μεταξύ αναγνώστη και δημιουργού, μετρώντας παράλληλα την ...έμπνευση και τις δυνάμεις του.
«Εμείς δεν παράγουμε συγγραφείς, αλλά σίγουρα παράγουμε καλύτερους αναγνώστες», διαβεβαιώνει ο Μίμης Σουλιώτης, ο οποίος επί μία δεκαετία, μαζί με τον Θανάση Βαλτινό, εμψύχωνε σεμινάρια δημιουργικής γραφής σε κάμποσες πόλεις της Βόρειας Ελλάδας, έχοντας πλήρη συνείδηση πως το ταλέντο δεν διδάσκεται, αλλά η μετάδοση συγγραφικών εμπειριών και τεχνικών γραφής και χρήσιμη είναι και εφικτή.
«Ενδεχομένως να υπάρχουν φοιτητές που ενδιαφέρονται κυρίως για το "χαρτί"», παραδέχεται, «καθώς ένα διετές μεταπτυχιακό μετράει σε διαγωνισμούς όπως ο ΑΣΕΠ και συνοδεύεται από ένα μικρό επίδομα στο χώρο του Δημοσίου. Στην πλειονότητά τους, όμως, ήρθαν σ' εμάς για να... παίξουν με το γράψιμο».
Ανάμεσα στους παραπάνω κι ο Γιώργος Παναγιωτίδης, δάσκαλος σε δημοτικό των Σεπολίων, με τρεις ποιητικές συλλογές στο ενεργητικό του και βραβευμένος το 2008 από το περιοδικό «Διαβάζω» για το μυθιστόρημά του «Ερώτων και αοράτων» (εκδ. Γαβριηλίδη). Ανοιχτός σε νέους ορίζοντες, ήταν έτοιμος να γραφτεί στα σεμινάρια του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου, όταν, σερφάροντας στο Ιντερνετ, είδε ότι ξεκινά στη Φλώρινα το μεταπτυχιακό.
«Το γεγονός ότι δεν επρόκειτο για κάποια μεγάλη φιλοσοφική σχολή, αλλά για μια παιδαγωγική της περιφέρειας, μ' έκανε να διστάζω» ομολογεί. «Η έκπληξή μου όμως ήταν ευχάριστη. Κι όσο κουμπωμένοι ήμασταν όλοι στην αρχή τόσο χαιρόμαστε σήμερα να διαβάζουμε και να γράφουμε, περιμένοντας ο ένας το σχόλιο του άλλου».
Μέσα σ' αυτήν την ατμόσφαιρα... «λύθηκε» και η φιλόλογος Ελεονώρα Αναγνώστου, η οποία ενώ αρχικά επεδίωκε να μελετήσει «τη λογοτεχνία από την πλευρά της συγγραφής» χωρίς να γράφει η ίδια, σήμερα επιδίδεται με τη σειρά της στην τέχνη της μυθοπλασίας. Κι όπως όλοι οι συμμαθητές της, συμμετέχει στη σύνταξη του περιοδικού που στήνεται αυτήν την εποχή στη σχολή και θα παρουσιαστεί σε ειδική εκδήλωση το χειμώνα στην Αθήνα.
Η πεζογράφος Σοφία Νικολαΐδου που, εν μέσω ασκήσεων, παιγνίων και προτεινόμενης βιβλιογραφίας, διδάσκει στο πρόγραμμα τόσο Ιστορία της Νεοελληνικής και Ευρωπαϊκής Λογοτεχνίας όσο και το σχετικό με το διδακτορικό της θέμα περί Λογοτεχνίας και Νέων Τεχνολογιών, βρίσκει εξαιρετικά ενδιαφέρουσα την «πληθυσμιακή σύνθεση» της τάξης:
Περισσότερες γυναίκες
«Σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει συνήθως», λέει η ίδια, «η γυναικεία παρουσία δεν είναι συντριπτική. Υπάρχει ισορροπία στα φύλα, οι ηλικίες των φοιτητών κυμαίνονται μεταξύ 22 και 50 ετών, και -το πιο συγκινητικό- υπάρχουν άτομα που ταξιδεύουν κάθε Σαββατοκύριακο στη Φλώρινα από διάφορα σημεία της χώρας, ώς κι από την Πάρο! Κάποιοι δημοσιογραφούν σε free-press, κάποιοι δημοσιεύουν τακτικά σε λογοτεχνικά περιοδικά, ενώ κάνα δυο έχουν ήδη εκδώσει γραπτά τους.
»Φανατικοί όλοι τους με τα γράμματα, έχουν συνήθως πίσω τους θεωρητικές σπουδές, αλλά πλάι στους εκπαιδευτικούς, τους δικηγόρους ή τους κοινωνιολόγους, υπάρχουν και απόφοιτοι του Πολυτεχνείου, σχολών πληροφορικής, ακόμα και γυμναστές. Είμαι μια ανομοιογένεια που δίνει στο μάθημα τροφή και... σπίθα, κάνοντας τη διδασκαλία ακόμα πιο ζωντανή».
* Περισσότερες πληροφορίες για το μεταπτυχιακό δημιουργικής γραφής στην ιστοσελίδα του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας www.nured.uowm.gr
