Πλάνα αρχείου

Πάει κι αυτό το Πάσχα, θα μπορούσε κάλλιστα να καλυφθεί και με πλάνα αρχείου. Προστέθηκαν κάποιες φάτσες, λείπανε μερικά αγγλό-γερμανικά από το τραπέζι αλλά «παρών» έδωσε όπως και κάθε χρόνο το αρνί πλάι στο κοκορέτσι. Γέλια είχαμε, χορούς είχαμε και το τζάκι αναμμένο! Καταπιεζόταν ο πολύγλωσσος πατέρας , που μιλούσε στα αγγλικά στον συνταξιούχο εισαγγελέα, ενώ εκείνος του απαντούσε «Δύο είναι τα μειονεκτήματα μου, ότι είμαι κοντός και δεν ξέρω ξένες γλώσσες» . Ο δεκαοχτάχρονος, ξάδερφος από τον Βόλο, έκανε όνειρα πως φέτος είναι το τελευταίο Πάσχα που βλέπει τις φάτσες μας για την ακρίβεια ήταν και το πρώτο αφού ονειρεύεται να γίνει εμποροπλοίαρχος  στην Ύδρα…

Κάπως έτσι πέρασε και φέτος το Πάσχα στη Ραψάνη, διαβάζοντας τα άπαντα του Καρυωτάκη, το 10 του Καραγάτση, τους Προσανατολισμούς του Ελύτη (το πήρα από την δημοτική βιβλιοθήκη της Λάρισας, είναι εκδόσεις του 1987 και με ημερομηνία εισαγωγής στην βιβλιοθήκη το 1989 και όλες οι σελίδες ήταν άκοπες. Συμπέρασμα, τόσα χρόνια δεν το διάβασε κανείς…), όσο για το Μπολιβάρ  του Εγγονόπουλου , μαγευτικό , ίσως γιατί το διάβασα από την δεύτερη έκδοση (Ίκαρος 1962) οι σημειώσεις για το ποίημα στο τέλος είναι κατατοπιστικότατες, χωρίς αυτές ίσως να μην καταλάβαινα και τίποτα για το ποίημα αλλά και πάλι μου ήρθε να βάλω τα κλάματα από τα νεύρα. Η συγκεκριμένη έκδοση εμπεριείχε και οκτώ έγχρωμους πίνακες του Εγγονόπουλου, τους οποίους δεν βρήκα ποτέ γιατί απλά τους είχανε κλέψει…

Εκείνο που με ταρακούνησε περισσότερο ήταν η συνέντευξη του Στίβεν Πρέσσφιλντ στον Μάκη Προβατά στο μεγαλοσαββατιάτικο ΒΗΜagazino . Ξαναγράφω εδώ μερικές από τις απαντήσεις του.

Είναι τελικά η επιτυχία απλώς μια κατάσταση του μυαλού;

"Όταν ζεις σε μια κατάσταση  μετριότητας νιώθεις καλά και ασφαλής . Γιατί είσαι ήδη στον πάτο και δεν κινδυνεύεις να πας παρακάτω. Δεν είσαι εκτεθειμένος σε τίποτε, κάνεις παρέα με φίλους, που και αυτοί είναι στην ίδια κατάσταση με εσένα, και είστε όλοι μια χαρά. Όταν όμως αποφασίσεις να ρισκάρεις, να βγεις μπροστά και να γράψεις εσύ το βιβλίο της ζωής σου, να εμφανιστείς επί σκηνής και να εκτεθείς, με την πιθανότητα να εξευτελιστείς και να νιώσεις πραγματική αποτυχία, τότε έρχεται ο φόβος της επιτυχίας και η αντίσταση σου που λέει: «Μια χαρά είσαι όπως είσαι, γιατί να αλλάξεις ;». Αυτός είναι ο φόβος της επιτυχίας. Οι άνθρωποι δεν τον αντιλαμβάνονται ιδιαίτερα, όμως υπάρχει, και τους συγκρατεί από το να κάνουν σπουδαία πράγματα στη ζωή τους.»

(Αχ, εγώ που τον αντιλαμβάνομαι αυτό τον φόβο; Εγώ που περνάω καλά και νιώθω ασφαλής στην μετριότητα μου; Όσο για τους φίλους μου, εκείνοι κι αν έχουν πιάσει πάτο άρα με τραβάνε κι εμένα πιο κάτω… )

Κάποιος έχει πει ότι «Κάθε φορά που ένας φίλος μου πετυχαίνει, κάτι σπάει μέσα μου»

«Υπάρχει μεγάλη αλήθεια σε αυτό. Όλοι μας έχουμε παρατηρήσει ότι όταν κάποιος αποφασίσει να ρισκάρει για να επιτύχει και να πάρει την τύχη στα χέρια του, συνήθως όλοι, ακόμη και η οικογένεια του, προσπαθούν να τον αποτρέψουν και να τον τραβήξουν κάτω»

Πιστεύεται ότι το κύριο καθήκον ενός συγγραφέα, κυρίως ιστορικού, είναι να «απογοητεύσει» τη χώρα του;

«Μου αρέσει αυτό. Πιστεύω επίσης ότι πρέπει να είσαι απόλυτα ειλικρινής. Και ας απογοητεύσεις και την οικογένεια σου . Και όλους αν χρειαστεί.

Και  μερικές τελευταίες γραμμές από τη συνέντευξη.

«Ξεκουνήσου και άσε το βόλεμα, γιατί δε θα βγάλεις άκρη. Μόνο ο καθένας μας μπορεί να πάρει τη ζωή του στα χέρια του και να την βελτιώσει ή να την αλλάξει!

Όλη μας η ζωή είναι μια πάλη με την αυτοκαταστροφη και τις δυνάμεις που μας υπονομεύουν εσωτερικά: η τεμπελιά, η αναβλητικότητα, η αλαζονεία, ο φόβος είναι μερικά ελαττώματα που πρέπει να διαχειριστούμε. (Κοίτα να δεις λίγο πολύ από όλα έχω!)

Χριστός Ανέστη λοιπόν σε όλους σας, φιλιά πολλά και ιδιαίτερα στον Πύργο που μου λείπει και στη Μαρία  που με διαβάζει από εκεί… 


ΣΤΙΒΕΝ ΠΡΕΣΣΦΙΛΝΤ

Έλεγα

Πόσο άλλαξα;

Όλη τη βραδιά η ψυχή μου νοσταλγεί

Πόσο ανόητα έζησα;

Πόσο ανυποψίαστα δόθηκα;

ΈΛΕΓΑ

Δεν μετανιώνω για τίποτα

ΛΕΩ - πως…

Μετανιώνω για όλα

                            σ.χ 

Σαν χθες, «έφυγε» ο μεγάλος Ρώσος ποιητής Βλαντίμιρ Μαγιακόφσκι

Ο Βλαντίμιρ Βλαντίμιροβιτς Μαγιακόφσκι υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους Ρώσους ποιητές και καλλιτέχνες του 20ού αιώνα αλλά και ο κορυφαίος εκπρόσωπος του ρωσικού Φουτουρισμού. Γεννήθηκε στη Βαγδάτη της Γεωργίας στις 7 Ιουλίου του 1893, από πατέρα ευγενούς καταγωγής. Από τα 14 του ασπάστηκε το Σοσιαλισμό, συμμετέχοντας ενεργά σε αντιτσαρικές διαδηλώσεις. Μετά τον ξαφνικό θάνατο του πατέρα του, ο Βλαντιμίρ μαζί με τη μητέρα και τις δύο αδελφές του μετακόμισαν στη Μόσχα.

Το 1908 ο Μαγιακόφσκι έγινε μέλος του Ρωσικού Σοσιαλδημοκρατικού Εργατικού Κόμματος και φυλακίστηκε επανειλημμένα για τη δράση του. Στο κελί της απομόνωσης άρχισε να γράφει τα πρώτα του ποιήματα. Μετά την αποφυλάκισή του σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών της Μόσχας και προσχώρησε στο κίνημα των Ρώσων Φουτουριστών, όπου γρήγορα διακρίθηκε κι έγινε ο κύριος εκπρόσωπός τους.

Το 1912, ο κύκλος των Ρώσων Φουτουριστών εξέδωσε μανιφέστο με τίτλο «Χαστούκι στο γούστο του κοινού». Το κίνημα του Φουτουρισμού ανήγαγε σε φετίχ του το μέλλον και ύμνησε την τεχνολογική εξέλιξη. «Ένα βρυχώμενο αυτοκίνητο αγώνων είναι πιο όμορφο από τη Νίκη της Σαμοθράκης» υποστήριζε ο Ιταλός Τ. Μαρινέτι, βασικός εκπρόσωπος του κινήματος.

Από την εποχή αυτή, η ποίηση του Μαγιακόφσκι άρχισε να γίνεται επιθετική και προκλητική, με έντονα τα στοιχεία της υπερβολής, της υπεροψίας και της αυτοαναφοράς. Το 1915 δημοσιεύει το πρώτο μεγάλο του ποίημα, το «Σύννεφο με Παντελόνια» ενώ το καλοκαίρι του ίδιου χρόνου γνωρίζει και ερωτεύεται τη Λιλή Μπρικ, γυναίκα του εκδότη του Όσιπ Μπρικ.

Με την έκρηξη της Οκτωβριανής Επανάστασης, ο Μαγιακόφσκι υποστήριξε με πολλούς τρόπους το νέο καθεστώς: Έγραφε στρατευμένα ποιήματα -Ωδή στην Επανάσταση, Αριστερή Πορεία- άρθρα, βιβλία για παιδιά και ζωγράφιζε αφίσες και σκίτσα, τα οποία συνόδευε με στίχους και συνθήματα. Το 1924 έγραψε μία ελεγεία 3.000 στίχων για το θάνατο του Λένιν.

Ο Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι αυτοκτόνησε σαν σήμερα στις 14 Απριλίου του 1930, μετά από προσωπικά και επαγγελματικά προβλήματα αλλά και απογοητευμένος από την άρνηση των αρχών να του επιτρέψει να ταξιδέψει στο εξωτερικό. Η σφαίρα τον βρήκε ξαπλωμένο στο γραφείο του, στο σπίτι της οδού Λιουμπιάνκα, που σήμερα έχει μετατραπεί σε μουσείο. Τα τελευταία τρία χρόνια της ζωής του εξέδωσε δύο θεατρικά έργα, τον Κοριό και το Λουτρό, ασκώντας κριτική στη σοβιετική γραφειοκρατία.

Σε όλους 

Για το θάνατό μου μην κατηγορήσετε κανένα

και παρακαλώ να λείψουν τα κουτσομπολιά.

Το απεχθανόταν αυτό φοβερά ο μακαρίτης.

Μητέρα, αδελφές και σύντροφοι, συγχωρέστε με –αυτός δεν είναι τρόπος- (δεν τον συμβουλεύω σε άλλους)

μα δεν έχω διέξοδο. 

Λίλια αγάπαμε

Συντρόφισσα κυβέρνηση, η οικογένειά μου είναι

η Λίλια Μπρικ, η μητέρα, οι αδελφές και η Βερόνικα Βιτόλοτοβα Πολόνσκαγια.

Αν τους εξασφαλίσεις μια υποφερτή ζωή, ευχαριστώ.

Τ’ αρχινισμένα ποιήματα δώστε τα στους Μπρικ.

Αυτοί θα τα ξεδιαλύνουν.

«Το επεισόδιο θεωρείται λήξαν» καθώς λεν

και εμείς ας πούμε

τη βάρκα του έρωτα

τη συνέτριψε η ζωή.

Είμαστε πάτσι τώρα οι δυό μας

και δεν έχει νόημα να καταγραφούνε κάθε αμοιβαίος πόνος, συμφορά και προσβολή.

Να ‘στε καλά.

Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι

Υστερόγραφο 12.IV.30

Σύντροφοι της ΡΑΠΠ. Μη με θεωρήσετε λιγόψυχο.

Σοβαρά, τίποτα δεν μπορεί να γίνει.

Γειά σας.

Πέστε του Γιερμίλοφ, λυπάμαι που έβγαλα το σύνθημα,

έπρεπε να συνεχίσω τον καυγά ως το τέλος.

Β.Μ.

Στο τραπέζι μου είναι 2.000 ρούβλια – δώστε τα στην Εφορία.

Τα υπόλοιπα πάρτε τα απ’ τις Κρατικές Εκδόσεις.

Β.Μ.

Το κίνημα του Φουτουρισμού

Ο Φουτουρισμός ήταν ένα λογοτεχνικό και καλλιτεχνικό κίνημα του 20ου αιώνα. Θεωρείται κυρίως ιταλική σχολή της λογοτεχνίας και της τέχνης που, όμως, υιοθετήθηκε και από καλλιτέχνες άλλων χωρών, ειδικότερα της Ρωσίας και χρονικά τοποθετείται την περίοδο μεταξύ 1909 και1920. Βασική μορφή του φουτουριστικού κινήματος ήταν ο Ιταλός ποιητής Φ. Τ. Μαρινέτι, που είναι και ο δημιουργός του περίφημου Ιδρυτικού Μανιφέστου του Φουτουρισμού. Το Μανιφέστο αρχικά δημοσιεύτηκε στο Μιλάνο αλλά και στην γαλλική εφημερίδα Le Figaro, στις 20 Φεβρουαρίου 1909.

Οι Φουτουριστές εισήγαγαν κάθε νέο μέσο στην καλλιτεχνική έκφραση, αντιμετωπίζοντας τα νέα τεχνολογικά μέσα της εποχής ως ένα θρίαμβο του ανθρώπου απέναντι στη φύση. Αντιτάχθηκαν στο Ρομαντισμό, τις παλιές τεχνοτροπίες, την παράδοση, την ηθική, την αρχαιολογία, τα μουσεία, τις βιβλιοθήκες κλπ. και ύμνησαν την ταχύτητα και τις βιομηχανικές πόλεις. Πρότειναν, επίσης, τη χρήση ενός εναλλακτικού συντακτικού της γλώσσας στην τέχνη. Όπως θα γράψει και ο ίδιος ο Μαρινέτι:

«O Φουτουρισμός βασίζεται στην πλήρη ανανέωση της ανθρώπινης ευαισθησίας, που προκαλείται από τις μεγάλες επιστημονικές ανακαλύψεις. Oι άνθρωποι που χρησιμοποιούν τον τηλέγραφο, το τηλέφωνο, το φωνόγραφο, το ποδήλατο, τη μοτοσικλέτα, το αυτοκίνητο, το υπερωκεάνιο, το πηδαλιοχούμενο, το αεροπλάνο, τον κινηματογράφο, τη μεγάλη εφημερίδα δεν έχουν ανακαλύψει ακόμη πως αυτά τα μέσα επικοινωνίας, μεταφοράς και πληροφόρησης ασκούν αποφασιστική επίδραση στην ψυχή τους».

Στα μελανά σημεία του Φουτουρισμού αναφέρεται, συχνά, η σύνδεσή του με τον Φασισμό, αφού οι ιδέες του αποτέλεσαν την καλύτερη προπαγάνδα του.

Ο Φουτουρισμός επηρέασε σημαντικά πολλά από τα σύγχρονα καλλιτεχνικά ρεύματα και ειδικότερα τον ρωσικό Κονστρουκτιβισμό, τον Ντανταϊσμό και τον Υπερρεαλισμό. Ως οργανωμένο κίνημα σταμάτησε να υφίσταται περίπου το 1920, γεγονός που συνδέεται και με τον χαμό πολλών εκφραστών του Φουτουρισμού στη διάρκεια των δύο Παγκοσμίων Πολέμων, όταν μοναδικός υποστηρικτής του είχε μείνει τελικά ο Μαρινέτι.


Υ.Σ Θυμάμαι τις ιστορίες που μας έλεγε ο Πατρίκιος για τον Μαγιακόφσκι. Τώρα πια θα έχω και έναν ακόμα λόγο να θέλω να επισκεφθώ το Παρίσι. Να δω με τα ίδια μου τα μάτια την ταμπέλα που υπάρχει έξω από ξενοδοχείο και γράφει, ότι εδώ πρώτη φορά γα....σε ο Μαγιακόφσκι την Λιλή Μπρικ !
Υ.Σ 2 Επιστημονικό συνέδριο και φεστιβάλ ταινιών με θέμα «Εθνογραφικές ταινίες στην Ελλάδα: φιλμικές αποτυπώσεις της ετερότητας».

6 και 7 Μαΐου 2011, Βόλος

Δικτυακός τόπος:

http://extras.ha.uth.gr/ethnofilm2/