Σε κάθε συστημική οικονομική κρίση έτσι και στην πανδημική που αντιμετωπίζουμε στον παρόντα χρόνο, υπάρχει μια πληθώρα αρνητικών συνεπειών για το ελεύθερο εμπόριο. Οι προκλήσεις των ημερών που έπονται είναι πάρα πολύ μεγάλες. Ως εκ τούτου, στο πλαίσιο όλων των ζητημάτων που άπτονται του διεθνούς εμπορικού συστήματος, δε μπορούμε να κάνουμε ακριβείς προβλέψεις για το πώς θα καταλήξει το διεθνές εμπόριο τα επόμενα χρόνια. Αναμφισβήτητα όμως η πανδημική κρίση αποτελεί μεγάλη πρόκληση και η αντιμετώπιση της θα επηρεάσει το διεθνές εμπόριο και τις αρχές που το διέπουν, αφού αναμένεται να φέρει μεγάλες αλλαγές σε ζητήματα που αφορούν τη διάχυση της τεχνολογίας, τις εργασιακές σχέσεις, τα ανθρώπινα δικαιώματα, το περιβάλλον και πολύ πιθανό να θέσει σε ισχύει την αρχή της διασφάλισης των εθνικών συμφερόντων, ώστε να αντιμετωπίσει την άνευ προηγουμένου οικονομική κρίση που βρίσκεται προ των πυλών.
Σύμφωνα με την αρχή της διασφάλισης των εθνικών συμφερόντων, οι αρχές της Γενικής Συμφωνίας Δασμών και Εμπορίου δεν εφαρμόζονται απαρέγκλιτα, αλλά υπάρχουν εξαιρέσεις κατά την εφαρμογή τους, κάτω από αυστηρές προϋποθέσεις, ώστε τα κράτη να μπορούν να ανταποκριθούν σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης προσαρμογής της οικονομίας τους ή σε συγκυριακές μεταβολές των διεθνών οικονομικών συνθηκών, όπως ακριβώς αυτές της πανδημίας(Μανώλη-Μάρης,2015,44). Όλες αυτές οι αλλαγές και οι εξαιρέσεις μπορεί να αποτελέσουν το εναρκτήριο λάκτισμα του προστατευτισμού, μιας οικονομικής πολιτικής που αποτελεί το άκρον άωτον του ελεύθερου εμπορίου, καθώς προτάσσει την προστασία της εγχώριας παραγωγής έναντι του ξένου ανταγωνισμού με σκοπό να σωθεί η εγχώρια οικονομία.
Επομένως, στην εποχή που θα ανατείλει μετά την πανδημία, η κάθε χώρα θα παρεμβαίνει σύμφωνα με τους κανόνες της για να σώσει τις βιομηχανίες που θεωρούνται προτεραιότητες για την οικονομία της. Έτσι, ο κρατικός παρεμβατισμός θα μπορούσε να έχει σημαντικές επιπτώσεις στους ξένους ανταγωνιστές, αφού δεν επωφελούνται όλοι από την ίδια δημόσια υποστήριξη, με αποτέλεσμα να διευρυνθούν οι ανισότητες, καθώς είναι λογικό οι λιγότερο αναπτυγμένες οικονομικά χώρες να μην έχουν την ίδια δυνατότητα υποστήριξης. Στην παραπάνω περίπτωση, επηρεάζεται ξεκάθαρα αρνητικά η αρχή της ανάπτυξης, η οποία δίνει περισσότερο αποδοτικό εμπόριο για τις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες δίνοντάς τους περισσότερο χρόνο να προσαρμοστούν, μεγαλύτερη ευελιξία και ειδικά προνόμια. Παράλληλα, επηρεάζεται αρνητικά και η αρχή της αμοιβαιότητας, η οποία βασίζεται σε αμοιβαίες εξισορροπημένες παραχωρήσεις. (Μανώλη-Μάρης,2015,43).
Ανατρέχοντας πίσω στο χρόνο, θα διαπιστώσουμε πως ο κόσμος που προέκυψε μετά το πέρας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ήταν ένας κόσμος που έβαλε στο επίκεντρο του τη συνεργασία κι ένας από τους σημαντικότερους πυλώνες της συνεργασίας αυτής ήταν και το ελεύθερο εμπόριο και αυτό αποδεικνύεται και από τις αρχικές Συνθήκες της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Αυτή η συνεργασία εκφράστηκε μέσω της αρχής του ελεύθερου εμπορίου και των ελεύθερων συναλλαγών μεταξύ των κρατών με τη μείωση των δασμολογικών κυρίως εμποδίων (Μανώλη-Μάρης,2015,43). Αυτή η ελεύθερη κυκλοφορία αγαθών από την άλλη στην περίπτωση της πανδημίας ήταν εκείνη που επέτεινε ως έναν βαθμό και την εξάπλωση της, γεγονός που μπορεί να επιφέρει αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο θα γίνεται το διεθνές εμπόριο στη μετά covid εποχή.
Μια άλλη αρχή του διεθνούς εμπορίου είναι και η αρχή της προβλεψιμότητας και της διαφάνειας σύμφωνα με την οποία το εμπόριο διεξάγεται στη βάση καθορισμένων κανόνων έτσι ώστε οι ξένες εταιρείες, οι επενδυτές και οι κυβερνήσεις να είναι βέβαιοι ότι οι εμπορικοί φραγμοί δεν θα μπορούν να αυξάνονται αυθαίρετα (Μανώλη-Μάρης,2015,43). Αρχή η οποία είναι αβέβαιο αν θα τηρηθεί μετά το τέλος της πανδημίας καθώς ήδη η επιθετική στρατηγική των ΗΠΑ για την εκτροπή διεθνών αποστολών μασκών αποδεικνύει ότι η συγκεκριμένη αρχή έχει ήδη παραβιαστεί, όπως και η αρχή της μη διάκρισης, σύμφωνα με την οποία οι διεθνείς εμπορικές σχέσεις θα πρέπει να διεξάγονται στη βάση ενιαίων και γενικών κανόνων που να εξασφαλίζουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις για όλους (Μανώλη-Μάρης,2015,43).
Εν κατακλείδι, καθοριστικής σημασίας για την γρήγορη ανάκαμψη από την πανδημική κρίση θα είναι η ταχύτητα με την οποία θα περιοριστεί η πανδημία σε παγκόσμια κλίμακα αλλά και οι οικονομικές και πολίτικες επιλογές των κυβερνήσεων μετά το πέρας αυτής. Μια στροφή προς τον προστατευτισμό θα διεύρυνε τις ανισότητες ενώ μια αλληλέγγυα παγκόσμια ανάκαμψη θα ήταν η άλλη επιλογή. Το τι μέλλει γενέσθαι παραμένει άγνωστο. Το μόνο σίγουρο είναι πως το διεθνές εμπόριο με τον έναν ή τον άλλο τρόπο θα αποτελέσει τον πρωταγωνιστή στην ανασύνταξη της παγκόσμιας οικονομίας μετά το πέρας της πανδημίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου