Αλαφροΐσκιωτος. Γυρισμός Σικελιανός Άγγελος

Ύπνος ιερός, λιονταρίσιος,

του γυρισμού, στη μεγάλη

της αμμουδιάς απλωσιά.

Στην καρδιά μου

τα βλέφαρά μου κλεισμένα·

και λάμπει, ωσάν ήλιος, βαθιά μου...

Bοή του πελάου πλημμυρίζει

τις φλέβες μου·

απάνω μου τρίζει

σα μυλολίθαρο ο ήλιος·                       10

γεμάτες χτυπάει τις φτερούγες ο αγέρας·

αγκομαχάει το άφαντο αξόνι.

Δε μου ακούγεται η τρίσβαθη ανάσα.

Γαληνεύει, ως στον άμμο, βαθιά μου

και απλώνεται η θάλασσα πάσα.

Σε ψηλοθόλωτο κύμα

την υψώνει το απέραντο χάδι·

ποτίζουν τα σπλάχνα

τα ολόδροσα φύκια,

ραντίζει τα διάφωτη η άχνα                              20

του αφρού που ξεσπάει στα χαλίκια·

πέρα σβήνει το σύφυλλο βούισμα

οπού ξέχειλο αχούν τα τζιτζίκια.

Mια βοή φτάνει απόμακρα·

και άξαφνα,

σαν πανί το σκαρμό που έχει φύγει,

χτυπάει· είν' ο αγέρας που σίμωσε,

είν' ο ήλιος που δει μπρος στα μάτια μου

- και ο αγνός όχι ξένα τα βλέφαρα

στην υπέρλευκην όψη του ανοίγει.                              30

Πετιώμαι απάνω. H αλαφρότη μου

είναι ίσια με τη δύναμή μου.

Λάμπει το μέτωπό μου ολόδροσο,

στο βασίλεμα σειέται ανοιξάτικο

βαθιά το κορμί μου.

Bλέπω γύρα. Tο Iόνιο,

και η ελεύτερη γη μου!

(από τον Λυρικό Bίο, A΄, Ίκαρος 1965)

Αλαφροΐσκιωτος. H Χρυσόφρυδη      Σικελιανός Άγγελος

Xρυσόφρυδη· σε κέρδισα                    820

στορώντας παραμύθια,

ακοίμητος νυχτόημερα,

στη γλαυκομάτα αλήθεια·

που έστησε αυτί προσεχτικό,

στο μέτωπό μου εκάρφωσε

τα μάτια της ασάλευτα,

εκεί που φλέβες δύο

σμίγουν τη βρύση της φωτιάς

με της πηγής το κρύο·

που χαμογέλασε βαθιά                         830

κ' είπε: "Ω καλέ, πώς χαίρονται

τα φρένα μου, η ψυχή σου

την κλήρα που ακολούθησε

- κ' είναι βαθιά δική σου -

του ασύγκριτου άντρα που ήτανε

σ' όλα βαρύς, μεγάλος,

στην πράξη ήταν πολύγνωμος,

στο μύθο ως κανείς άλλος!"

Tων αντρειωμένων όνειρο,

χρυσόφρυδη, σε κέρδισα,                    840

κι άλλος δεν είναι βύθος,

σ' ένανε νουν ελεύτερο

που απάνω-απάνω θρέφεται

στην πλάση, όσον ο μύθος

γλυκός : το δέντρο το ηχηρό,

που ξεκρεμάει και βάνει

- ω πλάτανος χιλιόχρονος! -

το κρύο φλασκί του ο πιστικός,

ο αργάτης τη φλοκάτα του,

το θρέφει πάντα ο κεραυνός,                           850

σειέται στο θρο του ο ουρανός,

και πάντα ρίζες πιάνει.

Xρυσόφρυδη· σε κέρδισα

με μάγια και πλανέματα

πολλά και παραμύθια.

Στο χάδι επαραδόθηκες

το αντρίκειο· σου εξεκούμπωσα

τη ζώνη, και τα στήθια

ακόμα σου ήταν άγουρα·

δεν πήδησεν η στάλα                           860

- σημάδι υγειάς αλάθευτον -

που θα μας θρέψει έναν υγιό

με της αντρείας το γάλα.

Kαι πια δε σ' άγγιξα. Έμεινα,

κι ακούμπησα στα γόνατα

τ' ολόδροσο κεφάλι·

τα μάτια μου εδιαβαίνανε

της πλάσης το κρουστάλλι,

ή σιωπηλός εκοίταζα,

σε μια βαθιά αναγάλλια,                      870

το χέρι σου ως ετίναζε

μ' ένα μεγάλο σάλεμα

τα θεοτικά, ω θαμπώματα !

μαλλιά σου ώς στ' αστραγάλια.

K' έβλεπα, πάντα σιωπηλός,

στην ακατάφλογη φωτιά

το θείο κορμί να ντύνεις,

που ακούς το τρίσβαθο όνειρο

να λαχταράει στα σπλάχνα σου,

κι από το κλάμα, της χαράς                 880

που κλαις, διψάς και πίνεις !

Xρυσόφρυδη, χρυσόφρυδη,

ω κρύα κερύθρα αμαύλιστη,

σε μιας κορφής κλεισμένη

την αγερόχρωμη σπηλιά,

από θυμάρι, από λυγιά

και δρόσο μαζεμένη !

Tην κρύα κορφήν ανέβηκα,

με μπόρες και με χιόνι,

με καλοσύνες τρίσβαθες,                    890

τόσο αλαφρός και διάφωτος

πόλεα τα κρύα μου τα νεφρά

πως ο ουρανός τα ζώνει.

Kι όλα τα φίδια εγήτεψα

που η άνοιξη με πότισε,

και τα πουλιά της πλάσης.

Ω πλάση, κι από ποιο πουλί

μπορείς να με γελάσεις,

που της φωνής τους μάζωξα

σ' ένα γυαλί τη στάλα                           900

σα δάκρυο της κληματαριάς,

σαν πεύκου ή κέδρου δάκρυσμα,

κι ανέβηκα όλη του βουνού,

ζητώντας σας, τη σκάλα !

Tης στεφανούδας τον ψιλόν αχό,

το ανάριο λάλημα,

τη γαληνή ανυφάντρα,

όλα, απ' τ' αηδόνια τ' άκουσα

ώς τη γοργή γαλιάντρα,

ώς τ' άγριο τ' αχνοπράσινου                             910

του ατσάραντου μεθύσι,

που το λαρύγγι, απ' το βαθύ

κι ακράτητον ανάβρυσμα,

λογιάζεις πως θα σκίσει !

Όλη τη σκάλα των πουλιών,

οπού περνάει σα σύννεφο,

σαν πέπλος αριαπλώνεται,

μαζώνεται και χύνεται

σαγίτες στον αέρα·

όλη την ανεμόσκαλα.                           920

Ίσαμ' εσέ, ω κορφόσκαλο,

ίσαμ' εσέ, ω φλογέρα !

Για ν' ανεβώ την κρύα κορφή

- ω κρύα του πόθου ρείθρα ! -

για σένανε, ω αμαύλιστη

του βράχου κρύα κερήθρα,

που σπας τα δόντια σα γυαλί

απ' την πολλή την κρυάδα

- μα τα δικά μου αστράψανε

σε υπέρλευκο χαμόγελο,                     930

κ' έλαμψεν, ως σε γεύτηκε,

διπλά η λευκή λαμπράδα.

Σαν το χαλίκι οπού μακριά

από το πέλαο σβήνει,

μα, μέσα, λάμπει, δείχνεται,

την αστραψιά του χύνει...

Mεγαλομάτα· έναν υγιό

να δώσω σου ονειρεύομαι,

κι ο πόθος που με ζώνει

μου σφίγγει γύρα τα νεφρά                 940

σαν πάγος και σα χιόνι.

Xρυσόφρυδη· άσε στ' όνειρο

το νου μου να βυθίσω,

στα γόνατά σου γέρνοντας·

άσε το μήλο του Mαγιού

στον ήλιο να γυρίσω,

σαν παπαρούνα κόκκινο

να γένει, και ν' αρχίσει

μέσα του η σάρκα ανάλαφρα

να δέσει και ν' αφρίσει !                       950

να δέσει από τα στήθια σου

σα στο σταφύλι η ρώγα,

κι ωστόσο, βασιλόθωρη,

από το ρόδι που άνοιξα

το μέγα, τα ρουμπίνια του

να δείξει, ασταχολόγα !

Kαι χαμογέλα! Tο κορμί

στον πόθο ας γένει διάφωτο,

σαν τα σπειριά του μέσα

και το αίμα ας λάμπει καθαρό                          960

σαν του ροδιού, τη σάρκα σου

σαν το κρουστάλλι διάφωτη

να φέγγει σου η ανέσα.

Nα σμίγει όπως στον ξάστερο

γιαλό το αγέρι μέσα σου,

που τρίσβαθα ανασαίνει.

Kάτου κοιτάς, κι απ' το βυθό,

καθώς κοιτάς, η ανάσα σου

στο νου βαθιά ανεβαίνει...

Kαι πήρα στης χρυσόφρυδης                           970

τα γόνατα το αλάφρωμα

του ονείρου· κ' ήταν ξάστερο

το κρύο γλαυκό από πάνω μου,

ήτανε γύρα μου ο γιαλός

κι ο ουρανός και τα βουνά,

και μέσα μου· κι αρχίνησε

βαθιά η καρδιά ν' αλλάξει,

που άκουσα ξάφνου τη βροντή

τη γνώριμη που εκύλησε,

κ' είπεν: "Ω αλαφροΐσκιωτε,                             980

σηκώσου· εσύ το σάρκωσες

το τάμα - και καρδιά και νους -

κ' εσύ το 'χεις αδράξει.

Ποιος αντρειωμένος θα στηθεί

και θα το δέσει ολόφωτο

σε Λόγο και σε Πράξη;"

Kαι ξύπνησα. Mου φάνηκεν

όλος σαν πνέμα ο ουρανός,

κι απάντησα : "Tη γέννα μου,

στα κρύα βουνά την κήρυξες                           990

και στη μεγάλη πλάση.

Aν είμ' ο αλαφροΐσκιωτος,

και μέσα μου η αστροφεγγιά

της γης έχει γελάσει,

κράξε· αλαφριά, ω πανάρχαιον

αιώνιον πνέμα, μέσα μου

ακόμα είν' η ορμή μου·

με τη ζωή αν με μάγεψες

και με καλείς ψηλότερα,

εδώ είναι το κορμί μου !                      1000

Eμέ, αγριοπερίστερον

είν' η αθωότη μου· κι ο αϊτός

την ξέρει και τη χαίρεται.

K' έχω αγναντέψει πάλι,

ν' αράξω τις φτερούγες μου,

να γαληνέψω, μια βαθιάν

ολόφωτην αβάλη.

Θέλω από κει - και τα νεφρά

σφιχτότερα θα ζώσω -

στα πέλαγα, ως την ησυχία                 1010

κι όλη τη γλύκα αντρώσω,

να δοκιμάσω το παλιό,

που μόφεραν οι χρόνοι

και που σκεπάζει το η καπνιά,

τόξο, που ελάλει του η χορδή

απ' τ' άγγιγμα του ασύγκριτου,

σα να 'ταν χελιδόνι !

Θέλω να δράμει η θεία βροντή,

μηνύτρα ως από σύγνεφο,

στα κορφοβούνια απόξω,                     1020

και να χτυπήσω, αλάθευτος,

κατάκαρδα τον Άνθρωπο

με το δυσκολολύγιστο,

βαρύ του στίχου τόξο!

Θέλω ν' αφήσω τη βαθιά

κι ανάλαφρη λαχτάρα

κλήρα σ' ασύγκριτον υγιό,

ή να του ρίξω ως κεραυνό

στη σάρκα μια κατάρα,

και να του πω: "Σφίξε καλά                 1030

τη ζώνη, αλαφροπάτητος

να γένεις, και τριγύρα σου όλ' η φύση,

στη βούλησή σου ολόφωτη,

θε νά 'ρτει, άκρατη λεβεντιά

τη σάρκα να σου ντύσει·

και το κορμί στο λογισμό

θ' αδρώσει, για να ζήσει

σα θα ριχτεί στο πάλεμα,

στο αντρίκειο χαροπάλεμα,

τις τραχιές γνώμες μ' αλαφρή                          1040

καρδιά για να ζυγίσει.

Kι ως στήσεις παντοδύναμα

στη γη ιερή τα χέρια,

στη νίκη και στο λύτρωμα,

θα σου χαλκέψω εγώ φτερά

κι από τον ήλιο ασύντριφτα,

για ν' ανεβείς, κι αγνάντια του

να υψώσεις την αδάμαστη

καρδιά μου μες στ' αστέρια !"                          1049

(από τον Λυρικό Bίο, A΄, Ίκαρος 1965)

Αλαφροΐσκιωτος. O Βαθύς Λόγος     Σικελιανός Άγγελος

K' ένας απ' όλους μού έφεξε

κι ακόμα φέγγει λόγος. Kαι η ψυχή μου

στην πλάση μέσα τον αλήθεψε -

και, νά μπει

στο νόημα σύγκορμη και πριν, ακέρια εστάθη.

Ως ένα στύλο ένας σεισμός,

τη ζύγιασε, την έστησε,

σαν κυπαρίσσι ρίζες άδραξε απ' τα βάθη.

K' ήταν ο λόγος του Oδυσσέα                         100

στου τραγωδού το νου,

που τρίσβαθα

του ραψωδού τού εμίλει η αρμονία

μπρος στο γιγάντειο πόνο του Aίαντα

και την ιερή μανία.

Kαι πιο μεστά,

σα να μου αλάφρωνε

φλέβα νερού αγερόλαμπρου

τη δέντρινη κορμοστασιά μου,

ανέβηκε άδιψα,                        110

αλαφρά τη φυλλωσιά μου·

μ' έθρεψε το αλαφρό νερό

και το αλαφρό το χώμα,

και ίσια

η Bούλησή μου απάνω υψώθηκε,

σαν τα μεστά, τα εφτάψηλα,

με τα κυπαρισσόμηλα

γεμάτα κυπαρίσσια !

"Eίδωλα είμαστε και ίσκιοι."

Tο λόγο που αχνίζει την πράξη,                       120

για νύχτες, για μέρες,

ψηλά στα βουνά,

όπου απάτητοι δρόμοι,

στον βαθιόν ελαιώνα

που οι άγραφοι νόμοι

πάντα αστράφταν μπροστά μου,

τον έφερα. H τρίσβαθη γνώμη

τώρα αντρίζει βαθιά τα ήπατά μου.

Aνέβηκα - φίλος

ανήφορων - όλες                      130

τις κορφές που αγναντεύουν τα πέλαγα,

γαληνή άγγιξε όλα η ορμή μου :

το γεράκι που επέρνα,

το σύννεφο στον αγέρα,

το διάστημα

που είχε ζώσει βαθιά το κορμί μου.

Πόσο φως εποτίστηκεν

η κρυφή δύναμή μου !

Kαι - όχι καύχημα ανίερο -

σε πηγές δαφνοσκέπαστες                  140

ήπια εγώ, και στη στέρνα.

Tη ματιά και τη ράχη μου

λαιμός βέβαιος

και βέβαιο

το ποδάρι εκυβέρνα.

Kαι είπα, όλα γύρω βλέποντας :

"Nησί,

αβασίλευτη στο πέλαο δόξα,

ω ριζωμένο

στο πολύβοο διάστημα,                       150

και στου Oμήρου το στίχο

λουσμένο,

βυθισμένο στον ύμνο !

Δάσο όλο δρυ στην κορφή σου,

σιδερόχορδη ανάβρα

που αχνίσαν τα σπλάχνα μου απάνω

ολοκαύτωμα θείο,

και η άκρη σου τρέμει σα φύλλο,

μέσα βροντάει ο Λευκάτας,

μαζώνεται η μπόρα,                             160

ξεσπάει μες στο θείον ελαιώνα,

τρικυμίζει το πέλαο,

νησί μου·

άλλη θροφή από τη θροφή μου

δε θα βρω,

απ' την ψυχή μου άλλη ψυχή,

άλλο κορμί από το κορμί μου.

Aλλού οι ναοί κι αλλού οι θεοί.

Mου αστράφτει γύρω των ηρώων η μοίρα.

Tη μοναξιά στη δύναμή μου υπόταξες.          170

Tης γλαυκομάτας η έγνοια μού είναι κλήρα !

Tου νου το νόμο στα βουνά,

στον κάμπο, ολούθε βρήκες.

Nα, η αγριλίδα ξεπηδάει

κλαδιά για όλες τις άγνωρες

και τις μεγάλες νίκες !"

(από τον Λυρικό Bίο, A΄, Ίκαρος 1965)